München, Berlijn, Hamburg? Nee, Görlitz is de geheime filmhoofdstad van Duitsland. Een wandelingetje door de steegjes en coulissen van beroemde Hollywoodfilms.
Tekst: Cornelia Wolter
Ik strijk stiekem eventjes met m’n hand over de leuning van de stoel in de lobby: Hier heeft misschien Adrien Brody gezeten, of heeft Bill Murray in mijn bed gelegen en is Owen Wilson een keer met de lift omhoog gegaan. Ze waren allemaal in ieder geval in het hotel. En het hotel waarin deze sterren voor de opnames van Wes Andersons film ‘The Grand Budapest Hotel’ hebben overnacht, staat niet in Los Angeles of New York en ook niet in Boedapest, maar in Görlitz, de meest oostelijke stad van Duitsland.
Foto: Europastadt GmbH
Unieke coulisse
Op mijn vragen wie waar heeft geslapen en wie zich misschien heeft misdragen, krijg ik geen antwoord van Georg Rittmannsperger, eigenaar van Hotel Börse, er kan alleen maar een afkeurende blik af. Vanzelfsprekend wordt er geen woord gerept over zijn beroemde gasten. De loyaliteit en discretie zijn enkele van de redenen waarom het beschouwelijke Görlitz als filmstad inmiddels zo veel gevraagd is.
De stad is uitermate coöperatief en realiseert, wat ergens anders alleen met gecompliceerde vergunningen mogelijk is. De belangrijkste reden echter waarom Görlitz als filmlocatie zo populair is, is de unieke coulisse. Hier vind je namelijk een verzameling van liefdevol gerestaureerde, historische huisjes, die uniek is in heel Europa. Middeleeuwse torens, laatgotische bouwwerken, renaissance, barok of jugendstil: Görlitz lijkt wel een openluchtmuseum voor architectuur.
The Grand Budapest Hotel
Het prachtige Hotel Börse, dat direct aan de Markt tegenover de Flüsterbogen ligt, is in barokstijl gebouwd. En daar arriveerden in 2013 al deze Hollywoodsterren. Behalve Brody, Murray en Owen kwamen Ralph Fiennes, Tilda Swinton, Edward Norton en Jude Law ook voor de opnames van Wes Andersons ‘The Grand Budapest Hotel’, die dit jaar als openingsfilm op de Berlinale werd vertoond.
Hotel Börse/ Foto: Cornelia Wolter
De film speelt in de 20-er jaren van de vorige eeuw en draait om conciërge Monsieur Gustave, gespeeld door Ralph Fiennes en de nieuwe lobby boy Zero Moustafa, Tony Revolori die hij opleidt. Maar het gaat niet alleen om het leven in het hotel: Beiden raken verzeild in een avontuur rondom een gestolen renaissance schilderij en een reusachtig familievermogen. Zoals altijd gaat het er bij cultregisseur Wes Anderson (Darjeeling Limited, The Royal Tenenbaums, Fantastic Mr. Fox) een beetje heftig en vreemd aan toe.
The Grand Budapest Hotel USA/GBR/DEU 2013 Regie: Wes Anderson/ Foto: Fox Searchlight
Bijna alles werd in Görlitz gefilmd. Hoofdlocatie: het prachtige jugendstil Kaufhaus. Tijdens de opnamen waren alle ramen dichtgeplakt en niemand kon ook maar één blik in de coulisse werpen. Maar nu kan het voormalige Herti warenhuis zich met de fantastische binnenhuisarchitectuur van kunstig versierde zuilen weer laten zien. Buitengewoon indrukwekkend is de enorme glas-in-lood koepel boven het atrium.
Foto: Stadt Görlitz
Stadsrondleiding ‘Film ab!’
Meer bijzonderheden over de opnames hoor ik bij de stadsrondleiding ‘Film ab!’. ‘The Grand Budapest Hotel’ is bij lange na niet de enige film die in Görlitz tot stand kwam. Sinds 1954 werden hier 74 films gedraaid, o.a. ‘Goethe’, waarbij middenin de zomer de Untermarkt onder een laag kunstsneeuw kwam te liggen of ‘Der Turm’ naar de roman van Uwe Telkamp met Jan Josef Liefers (bekend van ‘Tatort’).
Goethe/ Foto: Stadt Görlitz/ Haelsig
Ook internationale films
In de afgelopen jaren kwamen ook steeds meer internationale films in Görlitz tot stand. Niet zonder reden heeft de stad onlangs de naam ‘Görliwood’ laten registreren. ‘The Reader’ met Kate Winslet werd hier opgenomen evenals delen van ‘Inglorious Bastards ’van regisseur Quentin Tarantino of ‘Around the world in 80 days’, een productie die miljoenen kostte, met Jacky Chan die zich met doodsverachting uit een raam aan de Untermarkt stortte. Soms was Görlitz het Parijs van vroeger en een andere keer weer de haven van New York.
Inglorious bastards/ Foto: Stadt Görlitz
Helemaal afgeschermd
En de mensen in Görlitz? Wie je ook vraagt, ze winden zich geen van allen op dat er welke keer weer hele stukken straat worden afgezet voor filmopnames. En bijna iedereen heeft wel eens bij een film als figurant meegewerkt. Menigeen zou van de Hollywoodsterren die voor ‘The Grand Budapest Hotel’ in de stad waren graag een foto met handtekening hebben gekregen. Maar ze waren helemaal van de buitenwereld afgeschermd en tijdens opnamedagen aan het gezicht onttrokken in een auto, die direct voor het Hotel Börse stopte.
Bijna mediterrane flair
Als er geen prominenten in de stad zijn, is het op de marktplaats in het centrum van de stad heel gemoedelijk. In de zomer heerst hier een bijna mediterrane flair door de vele rijk beschilderde gevels en mooie binnenhofjes, het werk van de Boheemse bouwmeesters die in Italië in de leer waren geweest. Görlitz lag op het kruispunt van belangrijke handelswegen zoals de ‘via regia’, die van Kiev tot aan Santiago de Compostela liep. Daardoor was Görlitz ooit een belangrijke en welvarende stad, waar de rijke kooplieden hun pompeuze huizen lieten bouwen.
Foto: Alexander Roemisch
Tegenwoordig is het in Görlitz op de grens van Duitsland – enkele honderden meters van de Untermarkt kom je via een voetgangersbrug direct in Polen – in economisch opzicht niet meer zo florissant. Er zijn enkele grote bedrijven en er is natuurlijk toerisme. Maar de stad heeft ook een weldoener, die ieder jaar in maart een half miljoen euro overmaakt, bestemd voor de sanering van de historische stadskern.
Alle pogingen om uit te vinden wie daar achter steekt, zijn tot nu toe mislukt. Bovendien heeft het kantoor, dat de boeking van het geld uitvoert, aangekondigd dat de geldbron direct opdroogt, zodra de naam van de gulle gever bekend wordt. Als dank krijgen alle huizen, die dankzij deze gaven gerestaureerd konden worden een plaquette op de gevel. Een verhaal dat echt waar is en in Hollywood niet beter bedacht had kunnen worden.
