De Palts met alle zintuigen genieten

De Palts is met zijn glooiende, groene heuvels en vriendelijke inwoners een attractieve bestemming voor bezoekers die zich hier direct op hun gemak voelen. In alle cafés en restaurants word je ontvangen met een vrolijke lach, een mooi verhaal en vanzelfsprekend met een glaasje Paltser wijn. Redactrice Miriam maakte een kleine rondreis door de streek en kwam dolenthousiast weer naar huis.

Tekst en foto’s: Miriam Schroer

Als het werk bijna te veel wordt of het dagelijkse leven een uitdaging, dan heb je een plek nodig waar je tot rust kunt komen. Een plaats waar de wereld nog hartelijk en overzichtelijk is, komt dan het meest in aanmerking. Op zoek naar zo’n vredig plaatsje reisde ik door de Palts. Deze regio is volgens velen een mooi voorbeeld van een wereld waar alles nog in orde is. Geen gevaarlijke steile rotsen, maar rustgevende, overzichtelijke wijnbergen heten de bezoekers hier van harte welkom. Bij elke wijnberg staat een bordje met de naam van het wijngoed. En om de paar minuten duikt er een bistrootje of cafeetje op, het een nog knusser dan het ander.

Wijngoed Fitz Ritter

Een ervan hoort bij het wijngoed Fitz Ritter in Bad Dürkheim. In plaats van een bordje staat hier de naam van het familiebedrijf met gouden letters op het toegangshek. Fitz Ritter produceert niet alleen uitstekende wijnen, maar heeft ook de oudste sektwijnkelder van de Palts. Het gele, classicistische landhuis met zijn groene luiken straalt de trots van de 230 jaar oude familietraditie uit. 

Op de binnenplaats staan reusachtige vaten vol met druiven, klaar om verwerkt te worden. De oogst wordt aangevoerd op een lopende band, die de druiven van de binnenplaats naar het wijngoed transporteert. Als je de lopende band zou volgen, zou je de verschillende stappen van het ontstaan van de wijn kunnen volgen… Maar in plaats van het productieproces te bekijken staat er voor vandaag een niet minder interessant punt op het programma: de kwaliteitsbeoordeling van het eindproduct, oftewel een wijnproeverij.

Hiervoor gaan we naar de kelder. Bij elke stap naar beneden wordt het kouder en muffiger. Achter in het keldergewelf staan tussen reusachtige houten vaten een paar zitgroepjes klaar. Een wand vol met opgeslagen wijnflessen wordt met rode en blauwe spots verlicht, waardoor een schemerige, gezellige atmosfeer ontstaat. Ook is er een klein museum dat zich wijdt aan de historie van het wijngoed. Je ziet er oude wijnetiketten en antiek gereedschap dat bij de wijnproductie werd gebruikt, zoals een indrukwekkende constructie die diende om de kurken in de flessen te persen. Dit is waarlijk een prachtige plek met een historische betovering.

Als een startschot knallen de eerste kurken. De crémant prikkelt aangenaam op de tong en is waanzinnig lekker – niet te droog en niet te zoet. De engeltjes op het etiket van deze crémant chardonnay brut kijken je ter bevestiging proostend aan. Voordat het te gezellig wordt en ik te veel aan de geborgenheid van het gewelf ga wennen, ga ik snel weer naar boven. Daglicht en frisse lucht zijn precies wat ik nodig heb om mijn zintuigen weer een beetje te neutraliseren, want voor de volgende halte heb je een fijne neus nodig.

Diep inademen in de kruidentuin

Na twintig minuten met de auto in zuidelijke richting kom je in Edenkoben. Rechts trekt het gigantische Pfälzerwald voorbij. Bij aankomst in de kruidentuin Klostermühle komt Klaus Schlosser, de oprichter van dit paradijsje, al met een groet aangelopen.

Rondom zijn terracottakleurige huis liggen allerlei kruidenbedden. Met de heuvels op de achtergrond zou je kunnen denken dat je in de Provence of Toscane bent. Maar zodra Schlosser me in het zuiverste platte Palts welkom heet, is deze mediterrane fantasie weer ogenblikkelijk verdwenen. Schlossers reusachtige tuin ligt op een grondstuk van 6.000 vierkante meter, rondom de vroegere kloostermolen. Behalve oude en nieuwe fruit- en groentesoorten en geur- en kruidenplanten groeien hier ook veel geneeskrachtige kruiden.

De geur van lavendel, die me al bij aankomst opviel, verandert na een paar minuten rondlopen in een geurenzee van verschillende lavendelnuances. Geen wonder, want lavendel is de persoonlijke lievelingsplant van de gediplomeerde hovenier. Hij laat hier 45 verschillende soorten groeien en bloeien. Soms komt je onverwachts een geurwolkje tegemoet. Langzaam komt die dichterbij, totdat hij je compleet heeft omgeven. Dan kun je maar één ding doen: diep inademen. Als je van kruidenopgietingen in de sauna houdt, kun je hier niet genoeg van alle geurimpressies krijgen. Langs de bedden voorbij aan tijm, munt, salvia en citroenmelisse dringen er steeds weer nieuwe aroma’s in je neus. Het valt op, hoe doordacht en goed verzorgd het grondstuk is. Schlosser heeft met deze oase zijn grootste wens gerealiseerd, die hij nu met hart en ziel onderhoudt. Een beetje onder invloed van al die geuren, waggel ik achter de tuingoeroe aan.

Degenen die graag langer dan een dag in deze fantastische omgeving willen blijven, kunnen overnachten in de gezellige vakantiewoning van Schlosser. Of terugkomen in de zomer als een van de grote lavendelfeesten wordt gehouden. Daarbij kunnen bezoekers bij een destillatiedemonstratie zien hoe etherische lavendelolie en -water wordt gewonnen, of in het zonnetje naar live gezongen Franse chansons luisteren of tussen het grote aanbod van nijverheids- en natuurproducten naar iets moois of lekkers zoeken.

Een zuurdesemdeeg met de naam Hubert

Onopvallend breek ik voordat we naar onze volgende bestemming vertrekken nog een takje lavendel af en laat dit in mijn jaszak glijden. Een half uur verderop in zuidelijke richting ligt Billigheim-Ingenheim. Tijdens de autorit moet ik steeds weer even aan mijn lavendeltakje snuffelen. Maar van geuren en crémant alleen kun je ook niet leven en daarom wordt op de volgende bestemming een brood gebakken – met aanwijzingen van een jonge molenaar.

Met de voorstelling van een oude korenmolen heeft de Bisschoff Mühle in Billigheim-Ingenheim niets meer te maken. Dagelijks wordt 70 ton koren in deze hightech-installatie tot tarwe- of roggemeel verwerkt. Het oude molenwerk, dat is opgetrokken in een landelijk rustieke stijl, werd volledig gerenoveerd en beschikt over ruime en moderne vertrekken voor bakcursussen. Het cursusaanbod is groot en varieert van ‘after-work’ baguettebakken tot aan de inwijding in de ciabatta- of volkorenbakkunst.

Vandaag staat het in Duitsland geliefde zuurdesembrood op het programma. Al snel wordt duidelijk: een goed zuurdesemdeeg schud je als bak-amateur niet zomaar uit de mouw. Daarom volgen hierna de belangrijkste tips. Centraal staat het zogenaamde ‘Anstellgut’, de starter. Dat is een klein restje van het onverwerkte deeg dat heel lang kan worden bewaard. Het dient als basis voor alle daarna te bakken zuurdesembroden en moet regelmatig verzorgd en ‘gevoed’ worden.

“Het is net een huisdier, zo’n zuurdesemdeeg”, grapt een van de cursisten. Op dat moment haalt bakker Johannes Frey een glas met het opschrift ‘Hubert’ tevoorschijn. “Wat je zegt. Dit is Hubert, mijn tien jaar oude zuurdesemdeeg”, legt hij uit en houdt het glas vol trots omhoog. De deelnemers beginnen te lachen. Bakken is werkelijk hartstocht. Ik neem me vast voor thuis ook een kleine Hubert aan te maken.

Een plek waar je rust vindt

De broodbakcursus in de molen, het familiewijngoed en de betoverende kruidentuin zijn allemaal voorbeelden van plaatsen in de Palts waar je er heel veel van vindt. Op het eerste gezicht zijn ze soms wat onopvallend, ja, zelfs shabby, maar bij nader inzien vaak heel intiem en gezellig. Dat wordt misschien veroorzaakt door de fascinatie als je de oude wijnkelder over de trap afdaalt, of door de hartstocht die er bij hovenier Klaus Schlosser vanaf straalt, of ook door de trots van de jonge molenaar die zijn expertise graag met zijn gasten deelt. Deze mensen houden van hun wijn-, tuin- en bakkunsten en genieten ervan hun gasten met hun geestdrift voor oorspronkelijkheid aan te steken.

Als het tijd is om weer naar huis te gaan, denk ik met veel plezier terug aan mijn verblijf in de Palts. En dan ruik ik de muffige, maar voor de rest zo authentieke wijnkelder, de betoverende geuren van de lavendelveldjes en het versgebakken brood. Het imago van de Palts, dat hier de wereld nog in orde is, is de deelstaat van harte gegund, denk ik dan met een nakomeling van Hubert in mijn kofferbak en de lavendelblaadjes in mijn jaszak.

Info

Weingut Fitz Ritter 
Weinstraße Nord 51, 67098 Bad Dürkheim
Er worden verschillende rondleidingen en proeverijen aangeboden.
Openingstijden vinotheek:
maandag t/m vrijdag 9 – 18 uur
zaterdag en zondag 11 – 17 uur

Kräutergarten Klostermühle 
Klosterstraße 171, 67480 Edenkoben
Rondleidingen, kooklessen en andere evenementen rondom het thema gezondheid en kruiden.
Algemene openingstijden 17 april – 31 oktober 2020:
woensdag t/m vrijdag 11 – 18 uur
zaterdag 11 – 16.30 uur

Bischoff Mühle
Mühlstraße 18, 76831 Billigheim-Ingenheim
Rondleidingen en bakcursussen (ook in het Engels)
Openingstijden maandag t/m vrijdag 9.30 – 17 uur