In 1516 werd in het Beierse Ingolstadt de bierzuiveringswet afgekondigd. Daarin staat dat voor het brouwen alleen water, mout, hop en gist mogen worden gebruikt. De bierzuiveringswet staat garant voor het behoud van traditioneel vakmanschap en is daarnaast de oudste, tegenwoordig nog steeds geldende levensmiddelenwet ter wereld. Door de eeuwen heen is in Duitsland een wereldberoemde brouwkunst ontstaan. Tien feiten die je altijd al hebt willen weten…
Nou zeg! 7500 biermerken
Als je twintig jaar lang elke dag een ander biertje zou drinken, dan heb je nog niet elk biermerk van Duitsland geproefd. Het zijn er namelijk in totaal 7500. En om het nog lastiger te maken: wekelijks komt er een nieuw biertje op de markt. In geen enkel ander land is de biermarkt zo gevarieerd en is er zo’n grote keus in zowel bier met als zonder alcohol.
Het zuiden heeft de meeste brouwerijen
In vergelijking met andere deelstaten staat Beieren met 631 brouwerijen (2021) overduidelijk aan de top. Daarna komen volgens het Federaal Bureau voor de Statistiek Baden-Württemberg met 212 en Noordrijn-Westfalen met 143 brouwerijen. Nedersaksen en Bremen staan met in totaal 85 brouwerijen op de vierde plaats, Hessen/Rijnland-Palts/Saarland en de vrijstaat Saksen delen met ieder 79 brouwerijen de vijfde plaats.
Duitse brouwkunst is cultureel erfgoed
Ambachtelijk bierbrouwen maakt sinds maart 2020 deel uit van het immaterieel cultureel erfgoed van Duitsland. ‘De regionale wortels van het bierbrouwen leiden tot een verbinding tussen mensen, die wordt versterkt door gemeenschappelijke rituelen zoals feesten, stamtafels en verenigingen’, aldus de motivering van de commissie.
Ook lekker zonder alcohol
Alcoholvrij bier en biermixdranken zijn in Duitsland de afgelopen jaren steeds populairder geworden. Sinds 2007 is de productie van alcoholvrije bieren in Duitsland meer dan verdubbeld – tot zo’n 680 miljoen liter in 2021. De Brauer-Bund denkt dat binnenkort tien procent van de bieren die in Duitsland worden gebrouwen alcoholvrij is. Ondertussen zijn er landelijk meer dan 800 verschillende alcoholvrije biermerken. Uit een onderzoek van de Brauer-Bund blijkt dat consumenten de goede smaak waarderen, evenals het lage aantal calorieën en het gebruik van uitsluitend natuurlijke grondstoffen in niet-alcoholische dranken. Naast klassieke varianten zoals pils, witbier en Radler worden in Duitsland steeds meer regionale speciaalbiertjes zoals Kölsch en Alt alcoholvrij gebrouwen, evenals bijzondere soorten zoals India Pale Ale.
En welke soort is het meest geliefd?
Pils is met een marktaandeel van rond de vijftig procent de meest geliefde biersoort van Duitsland.
Mannen en vrouwen – smaken verschillen
Mannen geven meestal de voorkeur aan pils, vrouwen hebben liever blond en alcoholvrij bier blijkt uit onderzoek van INSA. Pils was voor 46 procent van de mannen en voor 36 procent van de vrouwen de populairste biersoort. Blond bier is het meest geliefd bij 11 procent van de mannen en 15 procent van de vrouwen. Bij alcoholvrij bier is het verschil nog groter: deze soorten genieten bij 9 procent van de mannen en 14 procent van de vrouwen de voorkeur.
Het brouwersvak wordt steeds geliefder
Duitse brouwopleidingen hebben wereldwijd een goede reputatie. Jongeren van over de hele wereld komen naar de Duitse bierbrouwuniversiteiten in Berlijn en München of volgen een opleiding bij verschillende technische hogescholen en opleidingsinstituten. Het is vooral de combinatie tussen manuele en technische vaardigheden en kennis over biologische en chemische processen die steeds meer mensen naar het vak trekt. In het opleidingsjaar 2021/2022 begonnen volgens het Federaal Arbeidsbureau meer dan 400 toekomstige brouwers aan hun driejarige opleiding. Dat Duitsland op dit moment een renaissance van bier en brouwen doormaakt, blijkt ook uit het feit dat zowel het aantal thuis- en hobbybrouwers als het aantal getrainde biersommeliers de laatste jaren sterk is toegenomen.
Het is niet al goud wat er blinkt
Ook in 2021 heeft de coronapandemie voor enorme verliezen voor de Duitse brouwerij-industrie gezorgd. Volgens het Federaal Bureau voor de Statistiek daalde de binnenlandse verkoop opnieuw met zo’n 3,4 procent tot 7 miljard liter. Op de meeste brouwerijen in Duitsland heeft de coronacrisis een enorme impact, want zij zijn tenslotte nauw verbonden met de horeca. En is de kroeg dicht, dan wordt er ook geen bier verkocht. Hetzelfde geldt natuurlijk voor grote evenementen. Door de versoepeling van de coronamaatregelen heeft de branche eindelijk weer wat perspectief gekregen. Brouwerijen hopen dat er hiermee een einde komt aan de langste ‘drooglegging’ uit hun geschiedenis.
Ambachtelijk bier uit Duitsland
Ambachtelijke bieren hebben meestal een zeer intensieve smaak, waarbij grote hoeveelheden hop en vaak nieuwe hoparoma’s of speciale mouten worden gebruikt. Deze bieren, met een regionaal karakter en veel experimenteerdrift, worden meestal slechts in kleine hoeveelheden geproduceerd en vaak lokaal geserveerd in brouwerijen en cafés. De ambachtelijke brouwers slagen er met hun creatieve ideeën steeds weer in nieuwe varianten en hele smakelijke en verrassende bieren te maken. Hoewel het marktaandeel van ambachtelijke bieren in Duitsland tot nu toe rond de 1 procent lag, toont de toenemende vraag naar deze bieren de groeiende belangstelling voor biervariëteiten en ambachtelijkheid aan.
Regionale specialiteiten en oude recepten zijn de trend
Uit marktonderzoek blijkt dat regionale specialiteiten zoals landbier, zuurbier of kellerbier, die deels gebaseerd zijn op oude receptuur of op een nieuwe interpretatie daarvan, steeds geliefder worden. Denk bijvoorbeeld aan het zuurbier Berliner Weisse, dat al door de troepen van Napoleon het ‘champagne van het noorden’ werd genoemd. Met opnieuw gekweekte gist inspireert het bier niet alleen kenners in de hoofdstad. Een ander populair voorbeeld is het ongefilterde keller- of zwicklbier. Het monster dat de brouwer vroeger uit de opslagtank haalde werd zwicklbier genoemd. Tegenwoordig wordt het door veel brouwerijen in Duitsland als specialiteit op de markt gebracht.