Het Duits voetbalmuseum in Dortmund

30 januari 2021

Het Duits Voetbalmuseum in Dortmund is een ode aan de voetbalnatie Duitsland. Midden in het Ruhrgebied herinnert de permanente tentoonstelling aan grote momenten van de ‘Mannschaft’. Andere afdelingen laten meer zien over de onderwerpen Bundesliga, het vrouwenvoetbal en historische anekdotes. Daarnaast zijn er wisselende exposities, die soms ook afwijkende thema’s behandelen.

Tekst Ralf Johnen

Kinderen bij huldiging in het Duits voetbalmuseum in Dortmund

Foto: DFM Kobow

De geschiedenis van het Duitse voetbal kent vele grote momenten. Helemaal bovenaan staat altijd nog het ‘Wunder von Bern’, waarbij het nationale elftal tijdens de WK 1954 in de finale met 3-2 van Hongarije won. Vlak daarna volgt de overwinning van Nederland in de WK-finale van 1974. Of de strafschop van Andreas Brehme, die in 1990 de titel opleverde.

Als er geen pandemie zou heersen die de hele wereld lamlegt, zouden de 18 stadions in de Bundesliga over het algemeen uitverkocht zijn. De stemming is geweldig en bier en tickets zijn in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Engelse Premier League betaalbaar. Ook de fancultuur is levendig en bij belangrijke wedstrijden worden de steden omgebouwd tot public-viewing-arena’s.

Foto: DFM Angerer

Met hulp van het ‘Sommermärchen’

Toch moest Duitsland eerst gastheer van het emotioneel beladen ‘Sommermärchen’ (zomersprookje) van 2006 worden, om de wens van een eigen voetbalmuseum te horen. Negen jaar na het wereldkampioenschap in eigen land is het museum 2015 in Dortmund open gegaan. Sindsdien is het met wisselende tentoonstellingen en een imposante collectie herinneringsstukken een gevestigd instituut geworden.

Het initiatief voor het museum ging uit van de Duitse voetbalbond, de Deutsche Fußball Bund (DFB). De keuze viel op Dortmund, omdat het Roergebied als centrum van het Duitse voetbal geldt. Naast Borussia Dortmund zijn met Schalke 04, VFL Bochum, MSV Duisburg, Rot-Weiß Oberhausen en Rot-Weiß Essen veel meer traditionele voetbalclubs in de regio gevestigd. Gemakshalve worden Borussia Mönchengladbach en Fortuna Düsseldorf voetbaltechnisch ook tot het Ruhrgebied gerekend.

Multimedia display in het voetbalmuseum in Dortmund

Foto: DFM Angerer

Als je de 36 miljoen euro dure museumtempel bezoekt, kun je er echte heiligdommen bezichtigen. In een vitrine is bijvoorbeeld de bal opgebaard, waarmee het wonder van Bern tot stand is gekomen. Ook de elfmeterstip, waarop Brehme in 1990 de bal naar de winnende treffer mocht leggen, is voor de jongere generaties geconserveerd. Uit een iets latere tijd stamt de linker schoen waarmee Mario Götze op 13 juli 2014 het enige doelpunt in de WK-finale tegen Argentinië scoorde.

Een altaar voor de ‘Keizer’ in het Duits voetbalmuseum in Dortmund

De DFB presenteert de fans ongeveer 1.600 stukken op een totale tentoonstellingsoppervlakte van 3.300 vierkante meter. Daarbij ontvangen verdienstelijke persoonlijkheden uit de voetbalgeschiedenis extra aandacht. In zijn dubbelrol als ‘keizer’ en ‘lichtend voorbeeld’ wordt Franz Beckenbauer met een soort altaar in de vorm van een ‘5’, zijn rugnummer, geëerd.

Voetbalfans tijdens de loting voor de Duitse beker in Dortmund

Foto: DFM Schütze

In de ‘zweiten Halbzeit’ van de tentoonstelling staat het verenigingsvoetbal in het middelpunt. Hier ontmoeten bezoekers grote speler- en trainerpersoonlijkheden, die gedurende vele jaren in de hoogste Duitse speelklasse een belangrijke rol speelden. Steeds meer raakt de berichtgeving op de voorgrond. Televisiebeelden, radioreportages en multimedia-presentaties versterken bijvoorbeeld de illusie van een stadionbezoek. Een blik op de eeuwige tabel documenteert de overmacht van Bayern München. Een dominantie, die inmiddels misschien de grootste zwakte in het Duitse voetbal is. In totaal hebben de curators meer dan 600 films met een totale speelduur van meer dan 25 uur samengesteld.

Gouden generatie

De successen van de zogenaamde ‘gouden generatie’ rondom Bastian Schweinsteiger, Lukas Podolski en Philipp Lahm kunnen bezoekers in een aparte tentoonstelling bekijken. Hier past het museum diverse technische hoogstandjes toe. De heroïsche opnames van de acteurs worden door beamers op een bovendimensionale bal en op een 20 x 3 meter groot doek geprojecteerd.

De wereldbeker voetbal in het voetbalmuseum met toeschouwers

Foto: DFM Kobow

Net als in het reële leven heeft het vrouwenvoetbal ook in het museum haar achterstand ingelopen. Ook al kwamen de succesvolle Duitse voetbalvrouwen aanvankelijk nog flink tekort, nu hebben ze hun eigen hall of fame. Ook het DDR voetbal krijgt de nodige aandacht. Als een geïnteresseerde bezoeker goed zoekt, vindt hij zelfs de Stasi-acten over Lutz Eigendorf. De vroegere international is in 1983, vier jaar na zijn vlucht uit de DDR onder nooit opgehelderde omstandigheden bij een verkeersongeval om het leven gekomen.