Fietsen op de Berlijnse Muurroute

12 augustus 2020

Op de Berlijnse Muurroute kun je sporten, de grootste stad van Duitsland verkennen – en veel leren over een van de donkerste hoofdstukken uit de recente geschiedenis. Een bijna perfecte combinatie voor een fietsroute.

Asiatisch stel maakt een selfie voor de East Side Gallery in Berlijn

Foto: Visit Berlin/Philip Koschel

Tekst: Ralf Johnen

Het parcours van de route is nagenoeg identiek met vet verloop van de voormalige Berlijnse Muur. Over een lengte van 162 kilometer volg je het hele traject, dat tot zo’n 30 jaar geleden het oosten en het westen van de stad scheidde. Zo is het dus vooral een tour die je terugbrengt naar de tijd van de DDR en West-Berlijn. Een belevenis, die vandaag de dag nog steeds indrukwekkend is.

Fietsers moeten de route wel met wandelaars delen. Het parcours volgt grotendeels de voormalige douaneroute van West-Berlijn. Andere delen liggen aan de zogenaamde Kolonnenweg, die de grenstroepen van de DDR ooit hebben aangelegd om de bewoners te controleren. Langs de Muurweg vind je zowel historisch interessante trajecten als landschappelijke hoogtepunten. Eerst ontdek je de overblijfselen van de Muur. Dan weer passeer je lanen met dennebomen of andere aantrekkelijke plekken. Op die manier ontstaat er dus meer dan alleen maar een gevoel van vreugde over het einde van een tijdperk en de hereniging van een land.

Touristen staan bij Checkpoint Charlie en het Muurmuseum in Berlijn

Foto: Visit Berlin/Wolfgang Scholvien

Meertalige informatie

De Berlijnse Muurroute is tussen 2002 en 2006 aangelegd en is goed bewegwijzerd. De borden zijn geplaatst op een hoogte van 3,60 meter. Dit is om de aanzienlijke hoogte van de Muur te illustreren. Iedereen die ze volgt zal de overblijfselen van de Muur, de grenspaden en andere bezienswaardigheden tegenkomen. Borden met kaarten zijn nuttig voor de oriëntatie. Bovendien krijg je op verschillende plekken meertalige informatie over de Berlijnse Muur. De focus ligt op de deling van Duitsland die leidde tot de bouw van de Berlijnse Muur. Natuurlijk krijgt ook de hereniging de nodige aandacht.

Relevante foto’s en begeleidende teksten beschrijven belangrijke gebeurtenissen die op de betreffende locatie hebben plaatsgevonden. Vooral in het centrum van de Berlijn helpt een speciaal ontworpen oriëntatiesysteem met kaarten en akoestische begeleiding de bezoekers de geschiedenis te ontdekken. Dit omvat o.a.de pijnlijke herinnering aan de vele doden die in de loop der jaren bij de Berlijnse Muur vielen.

14 etappes

De planners van de Berlijnse Muurroute hebben de route in 14 etappes verdeeld. Deze zijn tussen de zeven en 21 kilometer lang en lijken daarom bijna meer geschikt voor wandelaars. Je kunt zowel het begin- als het eindpunt gemakkelijk bereiken met de bus en de trein. Fietsen mag je meenemen op de S-Bahn, de U-Bahn en de regionale treinen. Wel dien je van tevoren even te kijken naar actuele informatie van de openbaar vervoerbedrijven.

De Tränenpalast is een modernistisch gebouw langs de Muurroute in Berlijn

Foto: Visit Berlin/Axel Thünker

Korte versie voor mensen met haast

Als je slechts een dag of enkele dagten aan het onderwerp wilt wijden, kun je een korte versie van de belangrijkste stations bekijken. Volg hiervoor een dubbele rij kasseien die de loop van de Muur over 5,7 kilometer in het centrum van de stad markeren. Als je ze volgt kom je van de East Side Gallery over de Potsdamer Platz naar de Bernauer Strasse.

De East Side Gallery presenteert zich vandaag de dag als een kosmopolitische kunstmijl aan de oever van de Spree in Friedrichshain. 118 Kunstenaars uit 21 landen hebben zich hier tot grote vreugde van bezoekers uit de hele wereld vereeuwigd. Met een lengte van 1.316 meter is het ook het langste deel van de Muur dat nog bestaat. Vanaf hier kun je via de Mühlenstraße het hoekpand Stralauer Platz bereiken. Hier zie je de restanten van de Hinterlandmauer, die beschermd erfgoed zijn. Steek de Schillingbrücke-brug over naar de voormalige grensovergang Heinrich-Heine-Strasse. Via de Zimmerstraße bereik je de grensovergang Friedrichstraße, die internationaal bekend is geworden als Checkpoint Charlie. Je moet minstens twee uur plannen voor het Muurmuseum daar.

Bezoekers bekijken restanten van de Berlijne muur in de buurt van de Potsdamer Platz

Foto: Visit Berlin/Philip Koschel

Wachttoren van DDR-grenstroepen

Vanaf hier ga je naar de “Topografie van het Terrorisme”, waar nog eens 200 meter van de originele Muur overleefd hebben. Via de Stresemannstraße leidt de weg nu naar de Potsdamer Platz, waar informatieborden en een wachttoren van de DDR-grenstroepen aan het tijdperk van de scheiding herinneren. Hier neem je de S-Bahn (lijnen S1, S2 of S25) om het station Nordbahnhof in zeven minuten te bereiken. In de Bernauer Strasse breng je een bezoek aan het Berlijnse Muurmonument. Naast een bezoekerscentrum omvat het een gedenkteken, een documentatiecentrum en de Verzoeningskapel. Het Berlijnse Muurmonument is de belangrijkste herdenkingsplaats van de Duitse deling. Zo wordt de korte versie van de Berlijnse Muurroute een blijvende ervaring.