Welke serie is de beste van het jaar? Deze vraag wordt steeds belangrijker in het tijdperk van de streamingdiensten. In het verleden ging de titel meestal naar een productie uit de VS. “Mad Men”, “Narcos”, “Breaking Bad” om maar een paar te noemen, maar dit jaar zou voor het eerst wel eens een Netflix-hit uit Duitsland kunnen worden gekozen.
Tekst: Ralf Johnen
Oké, “Unorthodox” is slechts een miniserie met vier afleveringen van elk 53 minuten en het verhaal speelt zich bijna gelijk verdeeld in Berlijn en New York af. De scènes zijn echter bijna allemaal in de Duitse hoofdstad opgenomen. Ook het productiebedrijf is in Duitsland gevestigd. Dat is opmerkelijk, want het onderwerp is niet erg vermakelijk gezien het buitengewoon kwetsbare verleden van de bevolkingsgroepen die in het middelpunt van het verhaal staan.
Geen recht op een eigen leven
Unorthodox vertelt het verhaal van Esther “Esty” Shapiro (geboren Schwartz), die opgroeit in de New Yorkse wijk Williamsburg in een ultraorthodoxe Joodse familie. Esty moet op haar 17e de school verlaten om op haar 18e te trouwen. Van nu af aan wordt door haar omgeving verwacht, dat ze als een soort “babymachine” aan de slag gaat, zoals de film vrij openhartig laat zien. Het gemeenschappelijke doel van de grotendeels geïsoleerd levende Satmar Chassidische Joden is namelijk, om het verlies van zes miljoen holocaustslachtoffers op lange termijn te compenseren.
De verwachting om hierbij haar aandeel te leveren drukt zwaar op Esty. De jonge vrouw wil graag haar eigen leven leiden, het liefst als pianiste op de podia van de wereld. Een kunst die heel ver weg leek, maar die ze in het geheim kon leren. Toch worstelt Esty niet alleen met haar huwelijk, maar ook met haar geloofsgemeenschap en haar bestaan in het algemeen. Dus besluit ze een vliegtuig naar Berlijn te nemen. Zonder geld, zonder baan, zonder enig soort van toekomst – gewoon in de hoop dat alles in haar voordeel uitpakt. Net als haar moeder al lang voor haar had gedaan en alleen mogelijk was als ze haar dochter achterliet.
Foto: Anika Molnar/Netflix
Hoop en ontgoocheling
Esty’s moeder woont inderdaad ook in Berlijn. Ze houdt nu van een vrouw en werkt als verpleegster. Maar na de teleurstellingen van het verleden, is het contact voor Esty in eerste instantie slechts een laatste redmiddel. In plaats daarvan zoekt ze de nabijheid van de multinationale studenten van een conservatorium, die het joodse meisje snel als een van hen accepteren. Tegelijkertijd vraagt Esty een beurs aan bij het conservatorium, waar ze daadwerkelijk wordt uitgenodigd om auditie te doen. Haar nieuwe vrienden beroven Esty echter snel van de illusie dat ze iets zou kunnen bereiken. In de tussentijd proberen leden van haar gemeenschap haar op te sporen in de vreemde stad om haar zo nodig met geweld terug te brengen naar Williamsburg.
Op basis hiervan ontwikkelt zich een intrigerend verhaal, dat verschillende wendingen neemt. Het overtuigt vooral door hoofdrolspeelster Shira Haas, die haar rol vult met een fijn gevoel voor alle emotionele tegenstrijdigheden. In tegenstelling tot wat in het verleden maar al te vaak het geval was met Duitse producties, doet ze dit op een zeer subtiele manier. Dit geldt ook voor de andere acteurs, die op een prettige manier natuurlijk overkomen.
Foto: Anika Molnar/Netflix
Kritiek van het feuilleton
Dit laatste ligt waarschijnlijk ook aan de regie van Maria Schrader, die bij een breed publiek tot nu toe vooral als actrice bekend was. Zij is er in geslaagd, een moeilijk onderwerp vederlicht te presenteren. Hoewel de Netflix-hit uit Duitsland een spannend verhaal met veel leerrijke aspecten vertelt, hebben sommige recensenten en historici zich niet van kritiek onthouden. Volgens hen bevestigt “Unorthodox” vooral clichés over bepaalde joodse gemeenschappen. Op die manier zou de serie bijdragen aan het ontstaan van ressentimenten.
Emmy’s voor een Netflix-hit uit Duitsland?
Dit standpunt kan niet volledig worden verworpen. Het heeft echter ook een zekere orthodoxe hardheid. Dit doet niets af aan de waarde van “Unorthodox” als een leerzaam verhaal dat midden uit het leven komt. Bekijk het vierdelige verhaal – of lees het boek, dat als inspiratiebron heeft gediend: Het romandebuut van de Amerikaanse Deborah Feldman (*1986) dat sterk autobiografische kenmerken vertoont. Grote waardering trouwens komt inmiddels ook uit de VS: Unorthodox ist voor acht Emmy’s genomineerd. Experts achten de kansen groot, dat de miniserie in de prijzen valt.
