Nieuwe urbane koffiecultuur

Het is dat kleine beetje luxe dat je je in het alledaagse leven af en toe moet gunnen: met een kopje koffie in een cafeetje zitten en even niets doen. Dat heerlijke aroma opsnuiven. Waar doe je dat beter dan in een van de vele koffiebranderijen in Baden-Württemberg die met veel kennis en bijzondere melanges de koffiecultuur nieuw leven inblazen.

Je kunt er niet alleen bonen uit de hele wereld proeven, maar ook met de barista keuvelen over het behoedzame branden en aroma’s die kunnen variëren van frambozen tot chocolade. Bij deze negen ongewone koffiehuisjes zullen ook ervaren koffieliefhebbers verrast opkijken.

Karlsruhe: Tostino

Het ‘Alte Schlachthof’ vormt het middelpunt van startende ondernemers en creatieve horecagelegenheden in Karlsruhe. Na de sluiting van het oude abattoir worden in het oude bakstenen gebouw tegenwoordig films vertoond, gebouwen ontworpen en ook koffiebonen gebrand. Gerald Hammer en Stefan Gräfe zijn sinds 2009 met hun branderij Espresso Tostino een vast onderdeel van van de levendige wijk. De uitstekende koffiesoorten variëren van krachtige aromatische arabica tot chocolade-achtige lichte robusta, die in het aangrenzende koffiehuis samen met lekkere hapjes geproefd kunnen worden. Wie zelf creatief wil worden, kan voor de koffiebereiding thuis in de ‘Röst-shop’ allerlei accessoires kopen.

Heidelberg: Florian Steiner Kaffee

“Een goede koffie smaakt altijd naar meer”, vindt meester-koffiebrander Florian Steiner. Voor hem is een lekker kopje koffie niet zomaar het verlangen naar het tweede kopje, want ooit nam zijn leven dankzij koffie een nieuwe wending. Hoewel hij gespecialiseerd was in wijn, gooide hij het roer helemaal om en vestigde zich als zelfstandig koffiebrander. Daarna schopte hij het zelfs tot meester-koffiebrander. Steiner gunt ons graag een kijkje in de keuken van zijn zaak in de Obere Neckarstraße in Heidelberg. Door een glazen wand kun je hem aan het werk zien met zijn trommelbranders en daarbij in alle rust genieten van een kopje koffie.

Foto: Thilo Ross

Baden-Baden: Kaffeesack

“Einen Katschupino bitte!” In de Kaffeesack in Baden-Baden kijken ze niet raar op als deze bestelling door de zaak galmt. Elders heet dit warme drankje cappuccino, maar dankzij de heel bijzondere kwaliteit kreeg deze koffie zijn eigen naam. En kwaliteit is voor Thorsten Heizmann, de brandmeester van het huis, buitengewoon belangrijk. De melk en het gebak komen van producenten uit de streek. Heizmann heeft direct contact met koffieboeren in Guatemala, Columbia en India. En als je na een bezoek aan de winkel in moderne magazijnstijl nog niet genoeg hebt van de koffie, neem je gewoon een kleine ‘Kaffeesack’, een pak met vers geroosterde koffiebonen mee naar huis.

Foto: Kaffeesack

Heilbronn: Kaffeehaus Hagen

Zodra je het oude bakstenen gebouw in Heilbronn binnengaat, komt de heerlijke geur van vers gebrande koffie je tegemoet. Als je deze geur verder naar de eerste verdieping volgt, dan weet je waar hij vandaan komt. In het stijlvolle Kaffeehaus Hagen vindt de koffieliefhebber alles wat zijn hartje begeert: zestig verschillende soorten vers gebrande koffie die naar individuele wens worden bereid. Strijk gezellig neer op een van de oergezellige plekjes op het zonovergoten terras. De koffie komt natuurlijk uit de eigen branderij. Al sinds 1934 brandt de familie Hagen haar eigen koffie, inmiddels in de derde generatie.

Foto: Kaffeehaus Hagen

Freiburg: Schwarzwild

De ene koffie is de andere niet; dat weet Andrea Jauch van de Rösterei Schwarzwild in Freiburg maar al te goed. Bij haar bezoeken aan koffieplantages heeft ze geleerd hoe de bonen groeien en zich afhankelijk van klimaat en bodem van elkaar onderscheiden. De gediplomeerd koffeoloog vindt het belangrijk om te weten waar de koffiebonen vandaan komen. Wat uit de bonen voortkomt, kunnen haar klanten ter plaatse in de Freiburger Kartauserstraße proeven. Midden in de winkel staat de roestvrijstalen koffiebrander, waarin de koffie zijn veelzijdige aroma’s ontwikkelt. In het kleine café kunnen in totaal 18 verschillende soorten worden geproefd, of in een zakje met een modern Schwarzwald-logo mee naar huis worden genomen.

Foto: Rösterei Schwarzwild

Pforzheim: Caphe an der Enz

In het Caphe an der Enz in Porzheim bemerk je Aziatische invloeden. Dat zit ’m niet alleen in de naam, die van het Vietnamese woord voor koffie (‘cà phê’) afstamt. Ook voor wat betreft de smaak neigt de koffie naar exotisch. De koffiebonen, die van kleine koffieboeren uit Vietnam en Laos komen, worden geroast tot aan het hoogste ‘sweetpoint’. Daardoor kan de zoete smaak van de vrucht volledig tot ontwikkeling komen. Het resultaat is een fruitige koffie zonder branderige aroma’s en die absoluut geen suiker meer nodig heeft. En voor wie dat nog niet exotisch genoeg is, staan hier ook creaties als de ‘Beetroot Latte’ (gemaakt van bietjes) op de kaart.

Foto: Caphe an der Enz

Ulm: Café Kammerzelt

“All you need is a cup of coffee”. Met dit bord begroet het Café Kammerzelt de klanten. Die vinden hier meer dan alleen koffie want de lekkere taart en gebaksoorten zien er in de glazen vitrine heel verlokkend uit. Ook de Italiaanse snacks verleiden met hun geur. Vanaf de gemakkelijke hoekbank in de wintertuin heb je uitzicht op de Münster van Ulm. En ‘last but not least’ kunnen de gasten hier ook nog een ‘cup of coffee’ krijgen, maar dan een zoals je die nergens krijgt. Eigenaar Sven Kammerzelt heeft in een kleine branderij zijn eigen espresso- en koffiemelanges gecreëerd, die hij exclusief in zijn café in de Ulmer Kohlgasse verkoopt.

Foto: Ulm Touristik GmbH

Stuttgart: Harry’s Kaffeerösterei

Harry Rahm staat met veel hartstocht aan zijn twaalf kilo grote brandtrommel en laat de mooiste koffiebonen bij 180 tot maximaal 210 graden Celsius ongeveer in 20 minuten bruin worden. Hij luistert goed naar het knisteren en knakken van de bonen en neemt steeds weer een monster om het perfecte moment vast te kunnen stellen. Het voorzichtige branden verschaft het bijzondere karakter aan zijn koffie. Het product van deze hartstochtelijke activiteiten verkoopt hij in zijn winkel in de Eberhardstraße in Stuttgart. Aan een van de gezellige tafels kun je in Harry’s eigen wereld de heerlijke koffie proeven. De koffiebonen worden hier uit koperkleurige dispensers in de zak voor thuis afgevuld.

Foto: Stuttgart marketing GmbH

Mannheim: Café Brue en Helder & Leeuwen

De barokke residentiestad Mannheim was altijd al een culinaire smeltkroes. Dit kun je duidelijk merken in het moderne Café Brue, dat kortgeleden zijn poorten heeft geopend in de hippe stadswijk ‘Q 6 Q 7’. De barista’s weten precies welke koffiesoort de aroma’s het beste bij een bepaalde soort toebereiding tot hun recht laten komen. De koffiebonen komen uit de directe omgeving. Sinds 2007 runnen Enver Atabay en Alparslan Üründül de branderij Helder & Leeuwen, die zich van kleine branderij ontwikkelde tot een groot roastbedrijf in het Hafenpark. De Nederlandse naam is een eerbetoon aan de twee kooplieden die al omstreeks 1900 koffiebonen over de Rijn naar de Kurpfalz transporteerden.

Foto: Stadtmarketing Mannheim GmbH/Hyp Yerlikaya