Het geklingel van de koebellen is het hoorbare synoniem voor de Allgäu. Hierdoor kunnen de herders in de zomer hun dieren terugvinden. Veel koebellen zijn met de hand gemaakt, ook die van de smid in Bihlerdorf bij Sonthofen. Daar ontstaan unicaten voor de koeien op de Allgäuer en Vorarlberger alpenweiden.
Hoewel de bellen uit staalplaat vervaardigd en in een bepaalde vorm bewerkt worden, blijft het handwerk, vertelt Gerhard Bertele die met zijn broer Lorenz de koebellen in de smederij in de Dorfstraße in Bihlersdorf produceert. Ongeveer 30.000 hamerslagen en 8 arbeidsuren zijn nodig om een koebel te maken. Het metaal wordt gepolijst en tegen roesten alleen maar met een transparante lak afgewerkt. Daardoor blijft de oorspronkelijke bruingrijze kleur behouden.
Foto: Alpsee Grünten Tourismus
Een weidebel in zes uur
Tot aan de laatste streek zijn vele arbeidsstappen nodig: twee identieke metaalplaten worden uitgesneden en bij 1.100 graden ‘warm’ aan het open smidsvuur gevormd. Niet eerder dan bij het vuurlassen spreekt de smid van hitte. Vervolgens worden de platen in de gewenste vorm geslagen en de halve schalen aan elkaar geklonken en gelast. Met de klepelbeugel, de klepel en de riembeugel die ook geboord en gelast moeten worden is het pronkstuk helemaal klaar. Een middelgrote bel, die later als weidebel door de koeien op de alpenweiden wordt gedragen, heeft de smid gedurende ongeveer zes uur bewerkt. Pas als het metaal blank geborsteld is en het gladde oppervlak een transparante laklaag heeft gekregen, is hij voor gebruik gereed en meestal ook al door iemand besteld.
Door de bel vind je de koe
Bijna de hele winter zijn de Bertele-broers en hun twee knechten druk in de weer om ongeveer 80 koebellen in verschillende grootten voor de volgende zomermaanden klaar te maken. Het werk wordt door de klanten op prijs gesteld – het zijn immers de kleinere bellen die de wonderbaarlijke geluiden in de alpenzomer maken – en die er toe dienen de kudde te kunnen lokaliseren. Sommigen herkennen hun vee aan de klank van de koebellen.
Foto: Alpsee Grünten Tourismus
De leerling als alpenherder
Daarentegen zijn ze echt trots op de grotere bellen. Deze worden bij bijzondere gelegenheden, bijvoorbeeld bij de ‘veetrek’ omgebonden, als het vee na een zomer op de weiden weer ongedeerd in het dal terugkeert. Michael Rohrmoser, een van de beide knechten, straalt als hij van dit evenement vertelt: hij weet waar hij het over heeft. Zijn chefs geven hem elke zomer vrij, zodat hij op de Schwarzenberg als herder werken kan. In de herfst staat hij dan weer aan het smidsvuur. Een passie is het, beweert zijn baas. Michael kan alles – van riem tot bel – waardevol werk, zowel voor wat betreft het handwerk als voor wat betreft het financiële aspect. Voor een handgemaakte middelgrote Allgäuer koebel met een prachtig bewerkte lederen riem betaal je al gauw zo’n 260 euro. Een pronkstuk, zegt Bertele, met blijvende waarde en een onvergelijkbare klank…
