De groene longen van Duitsland

13 juni 2019

Het ‘Planten un Blomen’, de Englischer Garten en de Preußische Schlösser und Gärten: veel Duitse steden beschikken over weidse parken waar je mooie wandelingen kunt maken.

Tekst: Verena Wolff

New York heeft het Central Park, Londen het Hyde Park – en Duitsland? In de meeste steden vind je grote parken, waarvan sommige vele honderden jaren oud zijn. Zo nu en dan hebben ze spannende namen zoals ‘Stadtgarten’, soms zijn het overblijfselen van een Bundes- of Landesgartenschau, de regionale of landelijke tuinbouwtentoonstellingen die elk jaar in Duitsland worden gehouden. En dan heb je ook nog het park van slot Sanssouci in Potsdam, ‘Planten un Blomen’ in Hamburg of de Englischer Garten in München, stuk voor stuk bezienswaardigheden op zich.

Eilenriede, Hannover

Het op één na grootste park in Duitsland is- na het Muskauer Park- het stadsbos Eilenriede in Hannover met een oppervlakte van 6,5 km². Het wordt tot de oudste en grootste aaneengesloten stadsbossen van Europa gerekend en is bijna twee keer zo groot als het Central Park.

Muskauer Park

Als je Fürst Pückler alleen maar kent van het ijs, doe je de man onrecht aan. Hij geldt als een van de meest geniale tuin- en landschapsarchitecten van de 19e eeuw. Hij reisde over de hele wereld en was zo in staat bijzondere ideeën te verzamelen, die hij vervolgens in het Saksische Muskau toepaste. Op het reusachtige grondstuk van de familie legde hij een park aan met een oppervlakte van 545 hectare. Later werd het park uitgebreid tot 830 hectare en tegenwoordig is het zelfs ‘grensoverschrijdend’ omdat het aan beide zijden van de Neisse ligt, de rivier die Duitsland en Polen van elkaar scheidt. Het park staat vanwege de unieke aanleg op de UNESCO Werelderfgoedlijst en is met afstand het grootste park in Duitsland.

Foto: Astrid Roscher

De Pruisische kastelen en tuinen, Potsdam en Berlijn

De parken van de Pruisische kastelen van Potsdam en Berlijn zijn ongeveer 500 hectare groot. Dit gezamenlijke kunstwerk is een ‘cultuurlandschap van internationaal niveau’ en als zodanig in de lijst van het UNESCO Werelderfgoed opgenomen. De leden van de Hohenzollern-dynastie lieten naast de hoofdresidentie in Berlijn vanaf de 17e eeuw meerdere kasteel– en tuincomplexen in de omgeving en in het Havellandschap bij Potsdam aanleggen.

Peter Joseph Lenné voegde 200 jaar later enkele tuinen samen. Direct na de Duitse eenwording heeft UNESCO de tuinen van Sanssouci, de Neuer Garten, Sacrow, het Pfaueninsel en Glienicke in Berlijn als één gezamenlijk kunstwerk in de lijst van het natuur- en cultureel erfgoed opgenomen.

Foto: Kirk Gulden/shutterstock.com

De Englischer Garten, München

De Englischer Garten in München is het grootste stadspark in Duitsland. Het park heeft een oppervlakte van 3700 hectare en is makkelijk vanuit het centrum te bereiken. De Chinese toren, het Monopteros, de Eisbach-watergolf – het park telt een boel attracties die door de inwoners van München maar ook door bezoekers van buitenaf buitengewoon worden gewaardeerd.

Tijdens de bouwgolf in de jaren 1960 werd de Englischer Garten door een grote weg in tweeën gedeeld. De middelste ringweg loopt sindsdien dwars door het park. De stad heeft inmiddels besloten dat de straat in de toekomst door een tunnel zal lopen, waarna het park weer één geheel wordt. De naam ‘Englischer Garten’ kreeg het park overigens omdat het niet – zoals gebruikelijk was in de 18e eeuw – heel precies geometrisch als een Franse baroktuin werd aangelegd, maar in de stijl van een Engels landschapspark.

Foto: trabantos

Tempelhofer Feld en Tiergarten, Berlijn

De hoofdstad Berlijn heeft nog twee enorme parken die niets met de Pruisische kastelen en tuinen te maken hebben: het Tempelhofer Feld en de Tiergarten. Het eerste is in wezen het grondstuk van het voormalige vliegveld Tempelhof waar aan het begin van de jaren 20 van de vorige eeuw luchtvaartpioniers opstegen. Nu bevinden zich hier reusachtige groene vlaktes.

Voor degenen die op wielen of rolletjes onderweg zijn, zijn de voormalige betonnen start- en landingsbanen ideaal.
‘Goldelse’ kijkt uit over het andere grote park midden in Berlijn. Dit is de koosnaam die de Berlijners geven aan godin Viktoria, die vanaf de triomfzuil alles in de gaten houdt. De Tiergarten was ooit het jachtgebied van de Brandenburgse keurvorsten. Tegenwoordig vind je er nog diverse monumenten, waterpartijen en tuinen.

Foto: Tsuguliev/shutterstock.com

Planten un Blomen, Hamburg

Tot de bekendste stadparken in Duitsland behoort ook ‘Planten un Blomen’, ook al is het met 45 hectare in vergelijking met de andere parken niet zo heel erg groot. Dit groene gebied ligt midden in Hamburg tussen het Dammtor-station en Millerntor. Vooral in de zomermaanden is het hier goed toeven; de openluchtconcerten in het muziekpaviljoen worden graag bezocht, net als de bonte waterlichtconcerten op het Parkmeer. ‘Planten un Blomen’ heeft grote grasvelden, idyllische beekjes, kleine meertjes en prachtig aangelegde thematische tuinen, zoals de grootste Japanse landschapstuin van Europa.

Vroeger bevonden zich op de plaats waar de tuinkunstenaar Isaak Hermann Altmann het park ontwierp stadswallen. Vanaf hier werd de onafhankelijkheid van de Hanzestad verdedigd. Altmann kreeg de opdracht het gebied naar Engels voorbeeld opnieuw te ontwerpen, waarna het nog meerdere keren werd veranderd, onder andere voor de internationale tuinbouwtentoonstellingen in 1953, 1963 en 1973. Tegenwoordig doet ‘Planten un Blomen’ dienst als recreatiepark voor studenten van de nabijgelegen hogescholen en gestreste beursbezoekers. En voor degenen die terugkomen van een avondje stappen in de stad is het park een aangename onderbreking op weg naar huis.