TOP
anyaivanova/Shutterstock.com
Rügen, zoals de toeristen het kennen

Bezoek aan Rügen en haar verleden

De gigantische bijna vijf kilometer lange betonstrook die ooit door de nazi’s werd gebouwd als vakantie-onderkomen, wordt omgebouwd en krijgt allerlei nieuwe bestemmingen.

Tekst: Franz Lerchenmüller

Betonstrook van 5 kilometer

De Prora is de gigantische, bijna vijf kilometer lange, vijf etages hoge betonstrook, die de nazi’s van 1936 tot 1939 aan het oostelijke strand van het eiland Rügen bouwden, om 20.000 volksgenoten gelijktijdig een plezier te kunnen doen met frisse lucht, nieuwe kracht door vakantievreugde en ideologische opfrissing…

De Prora is een plaats waar in de afgelopen jaren veel veranderde. De zes nog aanwezige blokken van elk vijfhonderd meter lang, werden gedeeltelijk verkocht en voor de gevels stellages aangebracht. Voor blok 1 werd de straat opengebroken. Pneumatische boorhamers dreunden, er werden nieuwe leidingen aangelegd. Veel geplande koopwoningen zijn al klaar. In de appartementen van blok 4 wonen al huurders en in de jeugdherberg daarnaast logeren sinds 2011 schoolgroepen en beklagen jongeren zich op het strand over de lange wandeling naar de drie tot vier kilometer verderop gelegen en wat spannendere uitgaansplaats Binz.

Langste galerie ter wereld

In de disco ‘Miami’ stampt de beat in het weekend, verbleekte schilderijen van kunststudenten hangen aan de gevels, overblijfselen van een ooit geplande ‘langste galerie ter wereld’. Dat vertelt Klaus Boy ons allemaal tijdens zijn rondleiding. Hij laat niets buiten beschouwing, ook niet hoe hij zelf in zijn tijd als leider van het ‘Kulturhaus der Nationalen Volksarmee der DDR’ strandfeesten en concerten organiseerde of in een projectgroep meewerkte, die na de val van de Muur ideeën voor hergebruik ontwikkelde; bijvoorbeeld een glazen penthouse of een planetarium op het dak.

Zo ontstaat langzaam een heel verhaal uit deels dramatische en deels belachelijke anekdotes over onbetrouwbare investeerders, lucratieve zaken, dromerige idealisten en de terugkeer in de harde realiteit. De rondleiding met de gids is een van de vele aanbiedingen van de Rügener ‘Wanderfrühling’, die in 2016 onder de titel ‘Natuur en nationale parken’ werden gehouden.

De langste galerie ter wereld?

Franz Lerchenmüller

Er is veel veranderd in die tijd..

In het jaar 2015 was het thema ’25 Jaar Duitse eenheid’. En ook toen speelde geschiedenis een grote rol. Je kunt bijvoorbeeld in Göhren of Sassnitz ervaren, hoe de plaatsen in 25 jaar zijn veranderd. In Mönchgut laat de gids Kerstin Besch tijdens een wandeling van Middelhagen naar Lobbe zien, hoe anders het leven van de boeren en vissers is geworden.

Terwijl de LPG (landwirtschaftliche Produktionsgenossenschaften) Sellin tot 1989 in totaal 115 medewerkers in dienst had die 1250 varkens, 550 runderen en 4000 schapen verzorgden, zijn er tegenwoordig bij de GmbH die er uit ontstond nog maar net tien mensen werkzaam. In Lobbe duiken achter de duinen twee bouwvallige schuren op. Hier ontmoette de aankomend politica Angela  Merkel in de herfst van 1990 de plaatselijke vissers. De foto, gemaakt in de stijl van een oude Hollandse meester, ontbreekt in geen enkele van haar biografieën.

Vroegere vissers hebben vaak een eigen eetgelegenheid

Andrew Buckin/Shutterstock.com

Inmiddels zijn alle vissers van Mönchgut op één hand te tellen; alleen degenen die op tijd hun eigen eetgelegenheid openden, hebben het overleefd. Als je na de aangename wandeling over de dijk nog een stuk wilt lopen, ga je op eigen gelegenheid verder door de ‘Zickerschen Berge’. De glooiende door helmgras bedekte duinen, met een uitgebreid wegennetwerk, zijn een prachtig wandelgebied.

De bodden

Op het eiland Ummanz vertelt ranger Roland Bich wat er in 25 jaar Nationaalpark Vorpommersche Boddenlandschaft is gebeurd. Terwijl hij zijn gasten tussen de koolzaadvelden door naar het eilandje Urkevitz loodst, legt hij uit hoe de rietlanden dienst doen door de meststoffen uit het afgepompte water te filteren, die anders in de ‘bodden’, de ondiepe strandmeertjes, terecht zouden komen. De reusachtige stallen uit de DDR-tijd werden afgeschaft, anders dan 25 jaar geleden mesten de boeren veel bewuster, “de bodden konden zich nog net herstellen”.

Leeuweriken laten hun gezang horen, een paar kraanvogels vliegen hoog door de lucht en kieviten fladderen in het rond. Bich vertelt over de voorbijtrekkende ganzen, die door de boeren niet graag gezien zijn en over de wilde zwijnen, die in aantal sterk zijn toegenomen. Dan lopen we terug naar de oostkust. Ook met de geschiedenis van het zeebad Binz heeft Klaus Boy zich intensief beziggehouden. Het is helemaal niet zo eenvoudig om je achter de stralend witte gevels van tegenwoordig het beeld van de stad van 25 jaar geleden voor te stellen.

Stralende witte gevels

Ralf Gosch/shutterstock.com

Oostzee architectuur

Versieringen, en ornamenten aan daken en balkons waren er vroeger ook. Toen waren ze van grenenhout en grotendeels al erg aangetast en verrot, want bijna niemand kon verf krijgen.” De tien reusachtige beddenhuizen en drie ‘Fresswürfel’ (kantines) van de ‘Freien Deutschen Gewerkschaftsbund’ (de Vrije Duitse Vakbond) drukten een nog duidelijker stempel op het totale beeld. Bij iedere prachtige villa heeft Boy een verhaal paraat: in de huidige jeugdherberg gingen kinderen van arbeiders van de SDAG Wismut op vakantie, een mijnbouwbedrijf dat uraan produceerde.

Waar nu de fonteinen en stenen leeuwen van ‘Villa Salve’ staan, ravotten destijds de kinderen van kleuterschool ‘Käthe Niederkirchner’ in de tuin. In het kader van de ‘Aktion Rose’ zijn in 1953 de meeste bezitters van vakantieparken onteigend. Velen gingen daarna naar het Westen en kregen na de val van de Muur heel snel hun bezit terug. Het merendeel verkocht het aan investeerders.

Er vloeide veel geld, er werd gerestaureerd, geklungeld, gespeculeerd en gebouwd en beetje bij beetje kreeg Binz haar huidige oud-nieuwe gezicht, dat grotendeels wordt bepaald door de witte villa’s met hun fijn bewerkte ijzeren hekwerken, bogenvensters, slanke zuilen, open balkons, erkers en torentjes en allerlei verspeelde versieringen. De een vindt ze kitscherig en de ander juist stijlvol. “In minder dan 25 jaar is de witte stad aan de zee herrezen”, zegt Klaus Boy “en iedereen wil er tegenwoordig naartoe.”

Zo moest het er in minder dan 25 jaar uitzien

Franz Lerchenmüller

Informatie

Overnachten, eten & drinken:
‘Villa Salve’, www.salve-binz.de.
‘Zur Linde’, www.zur-linde-ruegen.de.
‘Am Focker Strom’, www.ummanz-ruegen.de.
‘NOVASOL appartementen’, www.novasol.nl.

Overige informatie:
Kurverwaltung Binz, www.ostseebad-binz.de, www.gastgeber-binz.de
Kurverwaltung Middelhagen, www.middelhagen.de
Ummanz-Info, www.ruegeninsel-ummanz.de
Prora Kulturkunststatt, www.kulturkunststatt.de
Nationaalpark Königstuhl, www.koenigstuhl.com