Successtory van het Roergebied - Duitsland magazine

1 november 2020

Het Roergebied heeft tegenwoordig een hoop te bieden. Groot pluspunt is natuurlijk, dat de regio vanuit Nederland goed en snel bereikbaar is. Zelfs voor spontane vakanties of een weekendje weg leent de streek zich uitstekend. En wat is er nu zo bijzonder aan het Roergebied? Bijvoorbeeld op cultureel gebied hebben er enorme ontwikkelingen plaatsgevonden. In de laatste decennia zijn er ontzettend interessante musea bijgekomen, bieden de concertzalen en theaters hoog niveau entertainment, toneel en muziek en worden er prachtige festivals georganiseerd. Behalve cultuur is ook de natuur een grote rol gaan spelen; je kunt een groot aanbod wandel-, fiets- en e- en mountainbike mogelijkheden verwachten.

tekst Carla de Hoog-Broeksteeg

Het image van de streek

Waarom zoveel lof-uitingen over het Roergebied? Dat heeft vooral te maken met de manier waarop dit gebied uit een behoorlijk diep dal is gekropen. Het Roergebied heeft niet zo’n best image gehad. Er was altijd een associatie met mijnbouw en industrie en dat waren zeker niet de schoonste branches. De staalindustrie had vooral na de Tweede Wereldoorlog ook geen beste naam. Het staal werd immers voor wapens en ander oorlogstuig gebruikt. In de tweede helft van de 20^e eeuw zijn veel mijnen gesloten. Bergwerk Prosper-Daniel in Bottrop was de laatste mijn, die in 2018 de deuren dicht deed. Door de sluiting van de mijnen verdween veel werkgelegenheid. Massa’s mijnwerkers werden werkeloos en de streek dreigde een lot van grote armoede tegemoet te gaan. Maar – en dat is waanzinnig knap – het Roergebied creëerde met gebruikmaking van de bestaande industriële resten een geheel nieuw concept en nieuwe werkgelegenheid.

Aan de Ruhr, niet de Rur

De grootste stad van het Roergebied is Dortmund, gevolgd door Essen (beide ruim 580.00 inwoners) en Duisburg (rond de 500.000 inwoners). Het gebied is genoemd naar de rivier de Roer in het Duits Ruhr, niet te verwarren met de Rur, die vanuit de Eifel naar het noorden stroomt, om uiteindelijk bij Roermond in de Maas uit te monden en in het Nederlands ook als Roer geschreven wordt. Naast de mijnbouw was de staalindustrie vroeger de belangrijkste bron van inkomsten. De mijnbouw is volledig verdwenen. De staalindustrie van het Roergebied is nog steeds een belangrijke producent op de Duitse markt, maar door nieuwe productiemethoden is deze industrie veel schoner geworden en neemt minder plaats in beslag. De fabrieken in Duisburg zijn verplaatst naar de Rijn, van waaruit de verlading van het ruwe staal en ijzer naar de rest van de wereld plaatsvindt. Wat in Duisburg overgebleven is van de vroegere hoogovens en mijnbouw heeft qua functie een gigantische metamorfose ondergaan en is nu één van de toeristische hoogtepunten van de industriële cultuur in Duitsland.

DUISBURG

hoogtepunt van industriële cultuur

Eén van de mooiste gebieden van Duisburg ligt in het noorden van de stad, waar August Thyssen in 1891 zijn eerste Hüttenwerk, een hoogoven, vestigde. Thyssen investeerde de bedrijfswinsten steeds opnieuw in zijn onderneming. Langzaam maar zeker groeide het bedrijf uit tot een enorm concern. Tot 1985 werd hier ruwe ijzer en staal geproduceerd op een gebied van inmiddels 180 hectaren. Gelukkig is de gemeente na de sluiting van de hoogovens niet bij de pakken neer gaan zitten en heeft nagedacht over een hergebruik van het industriële landschap. Hieruit ontstond het idee voor een enorm industrieel landschapspark, waarbij de elementen van de vroegere hoogovens behouden bleven: Het Landschaftspark Duisburg Nord.

Gratis toegang

In een groep maak ik een rondleiding mee met gids Stephan Haas. Zijn enthousiasme is aanstekelijk. Hij vertelt geestdriftig over alles wat het park te bieden heeft en dat je alles gratis kunt bekijken. We lopen tussen enorme schoorstenen, kolossale roestige pijpen, raderen en indrukwekkende stalen torens door. In het voormalige directiegebouw is tegenwoordig een jeugdherberg gevestigd. De enorme gasometer is gevuld met water en is voorzien van een kunstmatig landschap van een zeebodem compleet met vliegtuigwrak. Het 13 meter diepe water met een doorsnede van 45 meter wordt gebruikt door de plaatselijke duikersvereniging, die er ook cursussen geeft.

Evenementen

We beklimmen de 70 meter hoge toren van Hoogoven 5 en hebben een prachtig uitzicht over Duisburg. Hiervandaan kun je zien hoe weids het terrein van het landschapspark is en vooral hoe groen; de bomen zijn destijds heel bewust geplant om de lucht te zuiveren. Herr Haas vertelt over de evenementen die hier worden gehouden. De fantastische lichtinstallatie van de Engelse kunstenaar Jonathan Park bijvoorbeeld, moet je beslist een keer gaan zien. In de zomer worden er films vertoond in de open air bioscoop met schuifdak, je kunt deelnemen aan fakkelrondleidingen en er is een klimpark dat zelfs door de bekende bergbeklimmer Reinhold Messner werd bezocht. Op de speelplaatsen kunnen kinderen zich uitleven en als het lopen allemaal teveel is, kun je in het park ook een fiets huren.

Foto: Thomas Berns

Het park is een monumentaal en wereldwijd uniek landschap. Bij UNESCO is een aanvraag ingediend om voor de titel Wereldcultuurerfgoed in aanmerking te komen.

ESSEN

gebruikt haar natuur

Een andere stad in het Roergebied die de laatste jaren een enorm positieve ontwikkeling doormaakte is Essen. Essen is bekend door zijn culturele schatten, zoals het Museum Folkwang, het UNESCO Werelderfgoed Zeche Zollverein, de Alte Synagoge en de Dom plus vele andere kerken en kasteel Borbeck. Maar ook heel uniek in Essen is de combinatie van de Altstadt en de natuur. Zo kun je voor een fietstocht in het groene Essen in de stad opstappen en er meteen op los trappen. Er zijn 260 kilometer uitstekend aangelegde fietspaden met meerdere fietsroutes die voor een deel over stilgelegde spoorwegtracé’s lopen. De bekendste fietsroutes, de Krupptour en de Zechentour, voeren de fietsers langs industrieel cultuurgoed, dat ook hier in het landschap volop aanwezig is. Naar Nederlands voorbeeld is ook hier het knooppuntensysteem ingevoerd zodat het mogelijk wordt eenvoudig zelf een route uit te stippelen.

sdr_vivi

Wandelingen

Niet alleen op de fiets, maar ook te voet heeft Essen prachtige routes voor haar bezoekers paraat. Vanuit de wijk Werden kun je bijvoorbeeld starten op de Baldeneysteig, die – de naam zegt het al – voor een deel langs de prachtige Baldeneysee loopt. De volledige route is 26,7 kilometer lang en overbrugt 600 hoogtemeters, wat wel om een redelijke conditie vraagt. Dankzij de goede verbindingen van het openbaar vervoer, de regelmatige overvaart van de zgn. ‘Weiße Flotte’ over het meer en de museumtrein Hespertalbahn, is het mogelijk de route in te korten en in verschillende etappes te lopen.

Kettwiger Panoramasteig

Helemaal nieuw is de Kettwiger Panoramasteig die door de idyllische wijk Kettwig gedeeltelijk zijn weg vervolgt langs de Ruhr om daarna dwars door de velden naar de wijk Werden te gaan en daar de rivier over te steken. De route is in totaal 34,4 km lang en overbrugt 761 hoogtemeters, waardoor ook deze wandeling als middelzwaar tot zwaar wordt ingeschaald. Op verschillende plaatsen liggen bushaltes niet ver van de route verwijderd. Onderweg kom je fantastische vergezichten tegen. Beneden ligt de Ruhr, met in de verte de stuwdam naar de Baldenysee. Nog verder weg kun je de Villa Hügel ontwaren. Deze villa met 269 kamers, beeldenpark en een sprookjesachtige ligging aan de Ruhr was van 1873 tot 1945 het woonhuis van de familie Krupp en wordt gezien als een symbool van het industriële tijdperk in Duitsland. Tegenwoordig is het beeldenpark vrij toegankelijk en in de villa is een museum gevestigd met een permanente tentoonstelling over familie Krupp. De Alfried Krupp von Bohlen und Halbachstichting is eigenaar van de enorme villa.

Natuur en stad een mooie combinatie in het Roergebied

De wandelroutes zijn een verrijking voor Essen. Ook het gebied rondom Essen kenmerkt zich door de enorme weidse groene vlaktes, die net als in Duisburg in de loop der tijd door de grootindustriëlen werd aangelegd. Het is bijzonder, dat een wandeling dwars door de prachtige natuur zo dicht langs een stedelijk gebied loopt. Onderweg zijn er meerdere gelegenheden om even uit te rusten en een hapje of drankje te nuttigen. Onze tip is de struisvogelfarm Rutherhof met restaurant. Zo’n verrukkelijk biefstukje is een mooie afsluiter van een lange wandeletappe.