De sound van Keulen: van Can tot Kompakt

Keulen wordt vaak in verband met muziek gebracht. Meestel worden dan carnavalsliederen bedoeld, die niet alleen aan de Rijn, maar ook tot in de skihutten in de Alpen te horen zijn. Dat is op zich een opmerkelijke verworvenheid, want in een tijd van globale popmuziek is een eigen muzikale identiteit vrij zelden geworden. Maar de betekenis van Keulen voor de ontwikkeling van de moderne popmuziek gaat veel verder. Hier volgt een klein uitstapje in de Sound van Keulen.

Tekst: Ralf Johnen

Foto: Ralf Johnen

De evolutie van de populaire muziek heeft in Keulen een onderscheidende rol gespeeld. Het begon in 1951  met de oprichting van de Studio für Elektronische Musik door de WDR (West Deutsche Rundfunk). Al snel was het de componist Karlheinz Stockhausen (1928-2007) die hier bekend werd om zijn tot dan toe onbekende klankstructuren. Tijdens zijn creatiefste jaren gold Stockhausen als querulant of mafkees, Maar tegenwoordig wordt hij tot de belangrijkste componisten van de 20^e eeuw geteld.

Foto: Ralf Johnen

De geboorte van de Krautrock

Tot zijn leerlingen behoorden o.a. Holger Czukay en Irmin Schmidt, die in 1968 de band Can oprichtten. Hun muziek is niet in de  gebruikelijke genres onder te brengen. De formatie wilde hun werk vooral niet als rockmuziek aangeduid zien. Veel meer bewegen de opnames van Can zich in het bereik tussen experimentele jazz, elektronische klanken en de Duitse versie van psychedelische rock, die ook als ‘Krautrock’ bekend werd. Dat leverde de band een avantgarde-status op, die tot op heden geldt.

Foto: Ralf Johnen

Keulen als creatieve hoofdstad van Duitsland

In de 80-er jaren van de vorige eeuw is Keulen dankzij de levendige creatieve scène iets dergelijks als de cultuurhoofdstad van Duitsland. De Art Cologne, veel toonaangevende galerieën, de redactie van het tijdschrif ‘Spex’ en talrijke kunstenaars als Martin Kippenberger of Wolfgang Tillmanns houden de naam gedurende een langere periode hoog.

In 1993 blazen vier jonge mannen de  muziekscène nieuw leven in. Zij openden allereerst de platenwikel met de mooie naam Delirium, die ze al snel ombenoemden in Kompakt Schallplatten en waartoe later ook een platenlabel behoorde. Onder deze naam ontwikkelden Wolfgang Voigt, Reinhard Voigt, Jürgen Paape en Jörg Burger opnieuw een tot dan toe onbekende sound.

Foto: Ralf Johnen

Minimal Techno: The sound of Cologne

Deze sound maakt onder de naam Minimal Techno wereldwijd furore. Het is een zachte hypnotische en dan weer melodische speelwijze van de techno. Samen met steden als Detroit is Keulen opnieuw het epicentrum van elektronische muziek. Sommige experts menen zelfs, dat ermee een soort eindfase van de muzikale evolutie is ontstaan.

Foto: Kompakt Schallplatten

Twee bedevaartsplaatsen

Het is daarom niet helemaal verwonderlijk, dat de winkel in de Werderstraße 15-19 een soort bedevaartsplaats is geworden. Fans uit alle mogelijke landen bezoeken deze heilige plaats, om vinyl van musici als Gui Borratto, Michael Mayer, Superpitcher of Coma te veroveren. Ook tegenwoordig nog geeft Kompakt Schallplatten regelmatig samples uit. Ook als de trend inmiddels ergens anders wordt gezet, is de kwaliteit altijd nog hoog en de sound herkenbaar.

Wat met de erfenis van Karlheinz Stockhausen gebeurt, was lange tijd een vraagteken. Inmiddels staat echter vast, dat zijn Studio für Elektronische Musik een nieuwe woonplaats in het geboortehuis van Stockhausen in de buurt van Kerpen zal krijgen. Het zal zeker de volgende bedevaartsplaats voor fans van de Sound of Cologne worden

Meer informatie over de sound van Keulen:

www.koelntourismus.de