Brot & Bretzel

Brood zorgt in ons gezin voor een regelmatig terugkerend logistiek probleempje. Blik in de diepvries, gevolgd door de kreet: “Mam, we hebben geen brood meer!”, wat betekent dat onze voorraad Nederlands brood op is. Zijn we echt alweer door die acht gesneden tarwe en halfvolkoren heen?

Tekst: Karin Kleijnen

Gewoon ongemerkt weer óp, die sponsige, zompige, keurig gesneden broden die we na elk ritje naar Nederland steevast in de kofferbak mee terug naar ons Hessense stekje brengen? En die dan bij thuiskomst als de wiedeweerga in de diepvries belanden. De Duitsers halen er neerbuigend hun schouders voor op, maar wij ontdooien ze liefdevol sneetje voor sneetje, altijd precies de hoeveelheid die we ook echt gaan opeten – uit pure angst dat we er te veel ontdooien, ze oud worden en zo verloren gaan.

Geen straf voor de Duitser

Stel je voor dat we dan moeten uitwijken naar het Duitse Sauerteig-brood! Echt geen straf voor de Duitser, blijkt tijdens een ontmoeting met een Duitse collega van mijn man. Hij en zijn vrouw zijn tijdelijk in Nederland gestationeerd. En ze zorgen na een bezoekje aan hún Heimat altijd voor acht Duitse broden in de kofferbak, voordat ze terugrijden naar Utrecht. Ach, het is maar net waar je bent opgegroeid…

Foto: Simone Hogan/shutterstock.com

mit, ohne, of mit ein wenig Salz.

Er is overigens een broodsoort die we wél enorm zouden missen, mochten we onverhoopt uit Duitsland vertrekken. Dat is de Bretzel. De ovenverse, liefst nog warme Bretzel, Brezel of Brezl. In onze optiek het meest verantwoorde tussendoortje voor de kleine honger. Niet meer dan een hompje brood eigenlijk, met van die lekkere dikke zoutkorrels erop. Liefst in de karakteristieke vorm van een krakeling – die rechte stangen smaken echt niet hetzelfde, vinden wij. Het zoutgehalte bepaal je zelf, je bestelt gewoon een Bretzel mit, ohne, of mit ein wenig Salz. Oud en jong zijn gek op de Bretzel. En praktisch is ’ie ook al. Hij laat zich makkelijk delen, geeft geen kruimels en mes en vork zijn overbodig. De Bretzel, terecht al eeuwenlang het symbool van het Duitse bakkersgilde.

De bekendste Bretzel-variant is de Laugenbretzel. Traditioneel gemaakt van een speciale mix van tarwemeel, mout, zout, gist en water. Voor het bakken wordt de Bretzel een paar seconden lang in een speciaal loogbadje met natriumhydroxide gedoopt. De bakhitte doet de rest en geeft de Bretzel zijn bruine kleur en unieke, heerlijke smaak. Niet vreemd dus, dat de Bretzel ook tot de Duitse taal is doorgedrongen. ‘Das geht ja wie das Brezelbacken’ zeg je als iets zo gepiept is. En ga je op stap, dan moet je jezelf eerst even ‘aufbretzeln’.

Foto: Maria Sbytova/shutterstock.com

Traditioneel verhuisgeschenk

Het oppeppende effect van de Bretzel zit ’m natuurlijk in het zout. Dat brood en zout ook nog eens het kwaad bestrijden, is welbekend – in Duitsland. Dat hebben we persoonlijk ervaren toen we drie jaar geleden 10 kilometer verderop gingen wonen. Heb je Duitse vrienden of collega’s in de buurt, dan kun je verwachten dat je met het traditionele Einzugsbrot wordt verblijd als je bent verhuisd. Brot und eine Prise Salz, mooi verpakt op een schaaltje, of gewoon een brood en een zoutvaatje, samen in je handen gedrukt. Tegen voedselschaarste en voor welbevinden en honkvastheid. Wij kregen drie setjes. Ja, wij blijven dus nog wel even in Duitsland. Gelukkig.

Info

Journaliste Karin Kleijnen verhuisde 17 jaar geleden met man, zoon en hond vanuit Nederland naar de regio Frankfurt am Main. Hier beschrijft ze alledaagse gebruiken en situaties die soms net iets anders zijn dan in thuisland Nederland. Persoonlijke impressies van een Hollandse in Hessen.