De topografie van het noorden van Duitsland beperkt zich eigenlijk tot vlaktes en heuvels. ‘Echte bergen’ vindt de toerist daar niet. De eerste noemenswaardige hoogte is de Harz in Midden-Duitsland met de Brocken, een echt indrukwekkende berg. Maar ook verder in het westen, in het Sauerland, kun je (bijna) alpine indrukken met adembenemende vergezichten beleven op de daar bekendste top, de Kahlen Asten.
Tekst: Dieter Klaas
Hoogtepunt met poëzie
OTäler weit, o Höhen, O schöner, grüner Wald, Du meiner Lust und Wehen, Andächt’ger Aufenthalt”, (vertaling Marc Voorhoeve: “O lommerrijke zomen, o dierbaar stukje grond, waar mijn verdriet kon wonen, mijn vreugd‘ een echo vond”), ontschoot mijn moeder elke keer onwillekeurig als ze, allang gepensioneerd, met mijn vader relatief lange wandelingen over de hoogtes van het Sieger-, Sauer- of Wittgensteinerland maakte en een mooi uitzichtpunt bereikte. Deze zin komt uit het gedicht ‘Abschied’ van Joseph von Eichendorff (1810), dat in de vertolking van Mendelsohn-Bartholdy, het bekendste Duitse volkslied werd. Nu zou je kunnen zeggen: in vredesnaam, wat een aardsromanticus!
Vergezichten door Kyrill
Dieter Klaas
Zo’n emotioneel gemijmer past toch niet meer in de huidige tijd van cyberspace? Kan goed zijn, maar als je in het Sauerland om je heen kijkt, dan is het best, dat je ook door zulke gevoelens wordt meegesleept. En toen, in de tijd van de wandelingen van mijn ouders, was een vergezicht vanuit het diepe, dichte dennenbos van het Sauerland echt iets bijzonders. Dat veranderde door de dramatische kaalslag van de storm Kyrill in 2007. Nergens anders in het Sauerland is het vergezicht zo weids als op de hoogvlakten rondom de Kahlen Asten. Dat zou ook zonder Kyrill zo zijn geweest, want de top is ‘dennenvrij’.
Overal diepe dalen
Het doet er niet toe vanuit welke richting je met de auto naar de berg toe rijdt, overal leiden diepe dalen als die van de Lenne of de Ruhr, naar de parkeerplaats van de Kahlen Asten op een hoogte van ongeveer 841 meter. De rit erheen doet sterk denken aan de dalen van het noordelijke Zwarte Woud. Als je denkt de hoogste top van het Sauerland bereikt te hebben, vergis je je. Achthonderd meter is weliswaar de hoogte van meerdere bergtoppen in het Sauerland, maar de Kahlen Asten is niet het hoogste punt; er ontbreken net een paar meters.
Vader van de duizend bergen
De hoogste top, die je vanzelfsprekend vanaf de Kahlen Asten ziet liggen, is met 843 meter namelijk de Langenberg, tegen de grens met Hessen. Desondanks overvleugelt de ‘Vater der tausend Berge’ – zoals de Kahlen Asten ook wel wordt genoemd – de Langenberg in ieder geval voor wat betreft bekendheid en populariteit. Het moment is gekomen om de wandelschoenen aan te trekken en eropuit te gaan.
Dieter Klaas
Allerlei wandelmogelijkheden
De mogelijkheden zijn onbegrensd: van pittige dagtochten tot aan ontspannen wandelingen. De wandeltochten kunnen op veel plaatsen worden afgebroken; je gaat lopend terug naar het startpunt, of vanaf Langewiese, Hoheleye of in het dal vanuit Westfeld met de bus. Als je het Lennedal tot aan het eind naar boven loopt, bedraagt de afstand ongeveer 15 kilometer. En dat is de route die we vandaag gaan afleggen.
Uitgestrekte heidevelden
Eerst loopt de wandelweg vanaf de parkeerplaats van de Kahlen Asten door de uitgestrekte, prachtige heide; hier groeit de struikhei als onkruid, verder groeien er bosbessen, vossenbessen, jeneverbessen, maar ook vind je hier solitaire berken, wilgen en lijsterbessen. En als het een enkele den gelukt is groot te worden, dan kun je aan hem zien uit welke richting de wind waait, namelijk uit het westen.
Hoogste bron in NRW
Uiteindelijk kom je uit bij de bron van de Lenne, die krap 20 meter onder de top ligt en daarmee het predicaat van de hoogstgelegen bron in Noordrijn–Westfalen voor zich opeist. De Lenne is met 129 kilometer lengte, van de bron op de Kahlen Asten tot aan de monding, de langste rivier in het Sauerland. Vanaf de bron van de Lenne gaat het verder over de bergkammen. De route is grotendeels dezelfde als van de Rothaarsteig, langs Lenneplätze en Neuastenberg en verder naar Langewiese en Hoheleye.
Dieter Klaas
Zonder sneeuw
Tijdens de hele route kun je genieten van de fascinerende vergezichten over het ‘Land der tausend Berge’. Op veel plaatsen lijkt deze route op de ‘chemin des crêtes’, de route van de bergkammen, in de Vogezen. Neuastenberg, Langewiese en Hoheleye zijn bij veel mensen bekend door de wintersport. Maar ook als niet onder een dikke laag sneeuw ligt, is het een attractie.
Eindeloze heuvelruggen
Wellicht iets overdreven durf ik te beweren, dat voor degenen uit het vlakke noorden of westen, die hierheen komen, deze bijna eindeloos ogende heuvelruggen een intens gevoel van sprakeloze bewondering veroorzaken, dat kenmerkend is voor een dergelijke belevenis in de natuur. Behalve de grandioze natuur is langs de kant van de weg steeds iets nieuws te ontdekken. Zoals de ‘landschapsbioscopen’, dat zijn grote houten lijsten, die een filmdoek moeten voorstellen en een bijzonder mooi beeld van het landschap vertonen. Je kunt er over discussiëren of dat zo mooi is, origineel is het in ieder geval wel.
JuergenFaelchle/shutterstock.com
Op blote voeten
Net als het blote voeten-pad, dat we in Langewiese ontdekten. Het is voor velen een misschien allang vergeten ervaring, om de steeds veranderende structuur van de bodem aan je voeten te voelen. Het pad is liefdevol aangelegd en kan ‘zonder enig gevaar’ worden betreden. Als je rond de Kahlen Asten gaat wandelen, is dit niet alleen een streling voor het oog. Samen met Eichendorff kan ik nog meer beloven: een gezondheid stimulerende, levensverlengende werking. Want de dichter besluit zijn ‘Abschied’ met de woorden: “Und mitten in dem Leben wird deines Ernsts Gewalt, mich Einsamen erheben, so wird mein Herz nicht alt.”, (M.Voorhoeve: “Maar zo dreig ik te zwichten, dan zal jouw grootste pracht mijn eenzaamheid verlichten, zo houdt mijn hart zijn kracht.”)
Informatie
Wandelen
GPS wandelroutes, de mooiste attracties, bezienswaardigheden, horecagelegenheden en nog veel meer informatie en tips over wandelwegen rondom de Kahlen Asten vind je op de website www.ich-gehwandern.de/kahler-astenrundwanderweg.
Toeristische informatie
Alle informatie voor een bezoek aan het Sauerland: www.sauerland.com.
