Vooral in de herfst zijn de Beierse Alpen een echte belevenis. Van het Ammergauer veen kun je zelfs twee keer genieten: Een keer overdag tijdens een wandeling en daarna bij een modderbad.
Tekst: Dietmar Denger
Het bloept en blubbert, gorgelt en smakt in het bos onder het dikke mostapijt wanneer ik op deze warme herfstmiddag met Sebastian Erle het veen ga ontdekken. Eigenlijk hadden we het allang gevonden, want het ligt precies onder ons, “als een zeven meter dikke spons”, beschrijft Erle de zwarte schat. Hij krabt aan zijn grijze baard en wijst gelijktijdig op mijn voeten.
Ammergauer Alpen bei Unterammergau
Kleurrijke natuur
Hier, waar je door de bomen al een glimp opvangt van het Soier meer, borrelt een klein beekje uit de groene bodem omhoog. Het verdwijnt onder de weg langs de oever en stort vervolgens in het water van het meer, dat als een turquoise oog tussen het glooiende heuvellandschap van het Ammergauer veen lijkt te liggen. Op de oever van het meer heeft de natuur gebruik gemaakt van een uitgebreid palet met kleuren. De bladeren van de berken zijn helgeel, de elzen hebben gekozen voor een herfsttooi in oranje en rood. Een eenzame aalscholver trekt een baan door het spiegelgladde wateroppervlak; als in een vertraagde tijdopname glijden de kleine de golfjes naar de oever.
Het veen ontdekken
Ik heb al aardig wat geleerd van de medeoprichter van de prachtig aangelegde educatieve route het ‘Moorlehrpfad’, Sebastian Erle: Het veen is levensruim voor zeldzame planten, ontstond door het teruggaan van de gletsjer uit de ijstijd van het voorland van de Alpen. Het slaat koolstofdioxide op en biedt door de sponswerking van het mos ook bescherming tegen hoogwater. “Het beste echter zijn de modderbaden”, zwermt Erle en lacht, “die waren honderd jaar geleden al geliefd vanwege de ontspannende werking en verbetering van het immuunsysteem”, vertelt de vriendelijke man die een rust uitstraalt, dat je bijna zou denken dat hij al heel veel modderbaden heeft genomen.
Foto: Dietmar Denger
Perfecte idylle
Het veen rondom Bad Kohlgrub en Bad Bayersoien is een landschap dat regelrecht uit een fotoboek komt. Een landschapsarchitect had het niet beter kunnen verzinnen. Op veel van de heuvels staan oude knoestige bomen, uit de dalen steken de typische uivormige torentjes van de kerken omhoog. Verder naar het zuiden reiken de scherpe tanden van de sneeuw bedekte rotspunten van de Alpen de hemel in, als een enorme muur. Aan de voet grazen vrolijk klingelende koeien het laatste verse gras van het jaar van de bergweiden af.
En overal onder de zachte bodem groeit het veen. “Dit landschap is uniek in Oberbeieren”, aldus Erle, die direct aan het Soier meer zijn idyllisch gelegen pension ‘Haus Sebastian’ bedrijft en verder graag in de zee of aan zijn eigen kleine vijver vist. De familie Erle woont hier al gedurende meerdere generaties. Ze deelt het prachtige landschap met bergdennen, een zeldzame dennensoort, turfmossen en zelfs vleesetende planten, die net als de oude heer graag in het veen leven.
Foto: Dietmar Denger
Blootsvoets door het zwarte dons
De turf werd tot enkele tientallen jaren geleden nog gebruikt om te stoken en vindt tot aan de dag van vandaag zijn toepassing als geneeskrachtig modderbad in de grote houten tobbes van de spa’s in de hotels. Hierover informeert een volgende halte van het ‘Moorlehrpfad’. Op het eind van de route kun je in een glazenkastje grijpen en met de hand het veen voelen. Het grote blotevoetenveenpad langs de oever verleidt je ertoe je broek op te rollen en tot aan je knieën door het ‘zwarte dons’ te waden, zoals de inwoners van de Ammergau hun geliefde geneesmiddel noemen.
Ik ga met Sebastian Erle verder op weg naar het hoogveen waar nog turf wordt gestoken. De hotels die modderbaden aanbieden, hebben in de veengebieden hun eigen kleine afgravingsplaatsen, waar ze onder strenge voorwaarden mogen steken. De turfblokken, die op lange pinnen zijn gestoken, drogen in de zon. Om niets van de grondstof verloren te laten gaan, wordt de turf gerecycled en na het gebruik voor een kuur weer naar het veen teruggebracht. “Na vijf tot tien jaar is het landschap weer zover hersteld, dat je niet kunt zien dat er ooit mensen met behoefte aan een wellnesskuur waren.”
Foto: Dietmar Denger
Moddertherapie bevordert de hormoonproductie
Wat turf allemaal wordt toegeschreven! Het kan zelfs baby’s maken. Nou ja, bij wijze van spreken; bij vrouwen met een onvervulde kinderwens, bij wie de ‘normale’ medische behandelingen niet succesvol waren, zou een moddertherapie de kans op een zwangerschap vergroten. De speciale werkstoffen in het veen dringen door de huid en bevorderen de hormoonproductie. De zuren in turf zouden bovendien een verzachtende werking uitoefenen op talrijke kwalen zoals artrose, jicht, stress en klachten in de overgang.
Het veen wordt ook als wandelgebied veelvuldig gebruikt, zodat je van het zwarte goud in Beieren als het ware dubbel kunt profiteren. Vooral in de herfst kan je in de Ammergauer Alpen prachtige wandeltochten door het kleurrijke bos maken, terwijl de hoogste Alpentoppen al met de eerste sneeuw zijn bedekt. Alleen al rondom Bad Kohlengrub is er een afstand van bijna honderd kilometer aan bewegwijzerde wandelwegen. Een uitstekende gelegenheid om de Beierse Vooralpen te leren kennen. Ook in de regio rondom Bad Bayersoien, de toegang tot het grootste beschermde natuurgebied van Beieren, kun je prachtige wandelingen in de natuur maken; langs onstuimig, wild water, door romantische ravijnen of om het lieflijke Soier meer.
Foto: Dietmar Denger
Kastelen, bergen en voraal: rust
De veelzijdigheid van het landschap is aantrekkelijk voor allerlei bezoekers; enerzijds voor bijvoorbeeld bergbeklimmers die ver omhoog willen, anderzijds ook voor gezinnen die het rustig aan willen doen. Op de Zugspitz, vlakbij Garmisch Partenkirchen, kun je op het dak van Duitsland klimmen. Op ’s lands hoogste berg kom je eenvoudig met de gondelbaan naar de top.Hiervandaan kijk je bij mooi helder herfstweer tot tweehonderd kilometer ver. Een feeëriek landschap, dat de Beierse ‘Sprookjeskoning’ Ludwig II, die sommigen als romanticus zien en anderen als gestoord, inspireerde voor één van de mooiste kastelen in Duitsland: het betoverende Kasteel Linderhof.
In het centrum van de Ammergauer Alpen ligt op een hoogte van 900 meter de plaats Bad Kohlgrub, het hoogstgelegen veenkuuroord van Duitsland. Hier heerst een gezond en fris bergklimaat en kun je gelijktijdig gebruik maken van het traditionele geneeskrachtige veen. Vanaf de naburige berg de Hörnle heb je een uitzicht over de Vooralpen, tot aan het Starnberger meer, vlak voor München.
Bezienswaardigheden in de buurt
Het nog geen tien kilometer verderop liggende dorpje Bad Bayersoien is een plaatje. Oberammergau is niet voor niets het traditionele centrum voor houtsnijkunst. Ook de passiespelen die alle tien jaar plaatsvinden en de schilderkunst op de gevels van de huizen zijn beroemde bezienswaardigheden. Hier waan je je in het decor van een oude bergfilm. Vooral als de inwoners hun klederdracht dragen op zon- of feestdagen – en die zijn er in het katholieke Beieren meer dan in de rest van Duitsland. En als je ’s avonds moe van een wandeling of sightseeing terugkomt, kun je direct weer het Ammergauer veen in – dit keer warm en weldadig bij een modderbad in het hotel!
Foto: Dietmar Denger
Info
Bereikbaarheid:
Met de auto vanaf Venlo ca. 700 km over de A61. Met de trein vanaf Amsterdam ca. 11 uur, 4 keer overstappen en spaarprijs enkele reis ca. € 100
Toeristische informatie:
De mooiste bezienswaardigheden van Beieren liggen in de Ammergauer Alpen: Kasteel Linderhof, Klooster Ettal of de plaats van de passiespelen Oberammergau. München ligt ongeveer op een uur afstand en andere koningskastelen van Ludwig II, bijvoorbeeld Kasteel Neuschwanstein zijn net als de barokke Wieskerk en Garmisch Partenkirchen nog dichterbij.
Eugen-Papst-Str. 9a
82487 Oberammergau
Telefoon +49(0)8822/922740
