Reichsburg Trifels – historisch toneel met veel potentieel
Een kasteel op een heuvel of, beter nog, een burcht op een steile berg. Dit zijn attracties waarmee niet elk land gezegend is. Niet ver achter de Duitse grens staan op veel plaatsen de historische gebouwen op rij. De burchten zijn bijvoorbeeld nog steeds goed zichtbaar in het Rijndal en de sporen van het verleden zijn ook in de Palts te bespeuren.
Tekst: Ralf Johnen
Foto: Ralf Johnen
Een van de meest indrukwekkende gebouwen is de Reichsburg Trifels bij het stadje Annweiler. Deze burcht maakt deel uit van een bergketen met kastelen: de zogenaamde Trifels-Groep. Als je uit de richting van de Rijn naar het Pfälzerwald komt, valt één gebouw meteen op: de Reichsburg Trifels.
Op een gespleten rots
Het gebouw was een van de belangrijkste plekken binnen de machtsstructuren in de 12e en 13e eeuw. Concreet waren het dynastieën van de Saliers en daarna de Hohenstaufers die van hieruit het lot van het Heilige Roomse Rijk bestuurden. De Reichsburg Trifels werd gebouwd uit zandsteen op een hoogte van meer dan 500 meter op de Sonnenberg. De burcht staat op een gespleten, rotsachtig rif; het lijkt of de top recht naar beneden kan vallen.
Foto: Ralf Johnen
De Reichsburg Trifels had in vroegere tijden een ontzagwekkende aanblik, zowel van een afstand als van beneden af. Het gebouw was immers bedoeld als een uiterlijk teken van de keizerlijke macht. Net zo indrukwekkend is het uitzicht, dat van grote strategische waarde was. Aan de voet van de hoofdtoren kijk je uit over het dal van het riviertje Queich en het dorp Annweiler. In het oosten ligt de Rijnvlakte. Richting westen zie je de hoogvlaktes van het Pfälzerwald aan de horizon. Tot op de dag van vandaag een ervaring met alle zintuigen, want ook de geur van het naaldbos is heel doordringend.
Foto: Ralf Johnen
De fascinatie is nog groter wanneer je je bewust bent van de historische feiten. Je kijkt namelijk uit over een gebied dat in de late middeleeuwen een van de belangrijkste politieke regio’s van het Rijk was. Tegelijkertijd behoorde de Reichsburg Trifels tot een van de economisch sterkste gebieden van het Rijk.
Foto: Ralf Johnen
Gevangenis van Richard I. Leeuwenhart
Het kasteel was vooral in het tijdperk van de Hohenstaufers van enorm belang. Het was de plaats waar de keizerskroon en scepter werden bewaard. Vandaag de dag kan je replica’s van deze stukken zien in de schatkamer van de burcht, waar ze permanent tentoongesteld zijn. Daarnaast diende Burcht Trifels bij zowel de Saliers als de Hohenstaufers als gevangenis voor prominente gevangenen. De beroemdste gevangene was ongetwijfeld de Engelse koning Richard I Leeuwenhart (1157-1199). Volgens een legende werd hij bevrijd door een bard genaamd Blondel. In werkelijkheid echter heeft keizer Hendrik VI van Hohenstaufen hem waarschijnlijk laten gaan voor een enorm bedrag aan losgeld.
Foto: Ralf Johnen
De spannende legende wordt vandaag de dag tot leven gebracht tijdens rondleidingen met acteurs. In feite is het verhaal overal tastbaar – alsof je ineens deel uitmaakt van een Netflix-serie die nog moet worden opgenomen.
Historiserende uitbreidingen
Ondanks alle fascinatie moet echter gezegd worden dat het uiterlijk van het kasteel niet volledig uit dezelfde periode is. Zo waren er altijd fasen van uitbreiding en verval en wederopbouw. Maar uiteindelijk kun je ook niets anders verwachten van een 1000 jaar oud gebouw. De ringmuur, de poortweg, de unieke puttoren en de hoofdtoren zijn echter ontworpen door de bouwmeesters uit de dynastieën van de Saliers en de Hohensstaufers. Daarnaast zijn er ook aanpassingen en uitbreidingen. Deze werden voornamelijk uitgevoerd tijdens het Derde Rijk. De nationaalsocialisten wilden zich de pracht en praal van het gebouw toe-eigenen en een soortgelijke macht opeisen.
Foto: Ralf Johnen
Dit alles wordt ter plaatse geïllustreerd door de permanente tentoonstelling “Macht en Mythe“. Hier neem je een kijkje in de geschiedenis en de bouw van het kasteel. Tegelijkertijd leer je veel over bouwers en heersers. Tot en met 18 april 2021 is hier bovendien een speciale tentoonstelling te zien, getiteld “De keizers en de zuilen van hun macht”. Dit is het onderdeel van de gelijknamige tentoonstelling in Mainz.
Foto: Ralf Johnen
Meer informatie over de Reichsburg Trifels
76855 Annweiler, telefoon +49(0)6346 8470, geopend dinsdag t/m zondag 10.00 – 18.00 uur, toegang € 16.50/2.50, vanaf Utrecht is de afstand tot de Reichsburg Trifels ca. 500 km
