Skaat: een spannend spel

1 januari 2019

Bij skaat gaat het om meer dan alleen goede kaarten. Het is net zo goed een Duits cultuurgoed als bijvoorbeeld de Brandenburger Tor of het Oktoberfeest. De plaats waar wordt gespeeld is de kroeg op de hoek, elke avond weer, in het hele land. Reden genoeg om het spel eens onder de loep te nemen.

Tekst: Jennifer Latuperisa-Andresen

De kroeg op de hoek

De cafés op de hoek, waar het skaatspel wordt gespeeld, vind je in heel veel steden. Maar er is een plaats in Duitsland, waar het kaartspel regelrecht wordt vereerd. Altenburg, een stad in Thüringen, heeft een hele nauwe band met het skaatspel. Eén van de redenen hiervoor is, dat het spel in het begin van 19e eeuw in de Oostthüringse regeringszetel werd uitgevonden.

Het Skaatgerecht

Uit de spelen ‘schapenkop’, ‘omber’, ‘wiezen’ en ‘tarok’ ontstond tussen 1810 en 1817 het skaatspel. Kort daarop werd het spel al ver buiten de stadsgrenzen gespeeld. Maar Altenburg heeft haar goede naam op het gebied van kaartspelen niet alleen te danken aan de uitvinding van het skaatspel. Ook de Duitse Skaatbond en het – dit is geen grap, het bestaat echt – Duitse Skaatgerecht zijn in de stad gevestigd.

Speelkaartenmuseum

Het Skaatgerecht, dat al 80 jaar bestaat, is het hoogste orgaan dat bij onenigheid in samenhang met het spel zijn oordeel velt. In zijn hoedanigheid van Skaat-‘Heimat’ is het ook logisch dat Altenburg het eerste Speelkaartenmuseum ter wereld kreeg. In 1923 werd het in het vroegere Heimatmuseum in het kasteel opgericht en ook tegenwoordig kan het museum zich nog op een steeds toenemende populariteit verheugen. Vooral de unieke verzameling speelkaarten heeft veel belangstelling.

Dr. Norbert Lange/shutterstock.com

De skaatbron brengt geluk

Het enige monument dat is gewijd aan het skaatspel, is de Skaatbron en die staat natuurlijk ook in Altenburg. Wie graag geluk in het skaatspel wil hebben, moet in de bron een kaartendoop uitvoeren. Het grootste succes kun je uiteraard behalen, als je dat doet met echte Altenburger speelkaarten. Dan komen we meteen op een volgend punt waardoor Altenburg de titel van ‘Skaatstad’ draagt: de speelkaartenfabriek.

Speelkaartenfabriek

Al in 1509 werd de eerste kaartenmaker in officiële oorkonden vermeld. Sinds 1832 bestaat de speelkaartenfabriek, die werd opgericht door de Gebroeders Bechstein. In 2002 kocht de internationale speelkaartenproducent Carta Mundi de Spielkartenfabrik Altenburg. Het vreemde van het verhaal is, dat men in Thüringen buiten de stadsgrenzen van Altenburg niet zo heel erg dol is op een ronde skaat. In Noord-Friesland daarentegen is dit weer wel het geval. Misschien spelen de Noord-Friezen zo veel skaat, omdat dat bij hun terughoudende mentaliteit past: de boer is meer waard dan de heer of de dame.