Op het spoor van het witte goud

2 mei 2019

Bad Reichenhall in het Berchtesgadener Land is de bakermat van het bekendste zoutmerk van Duitsland. Geïnteresseerde bezoekers kunnen daar in de Alte Saline, de oude zoutmijn, alles ervaren over zout, de productie en de geschiedenis van het zoutmerk.

Tekst: Frank Störbrauck

Frisgroene weiden, landelijke alpenhutten en natuurlijk het fascinerende Alpenpanorama; de omgeving van het Berchtesgadener Land in het zuidoosten van Duitsland behoort tot de mooiste streken van ons buurland. Maar Oberbeieren heeft veel meer te bieden dan dit betoverende landschap – de eeuwenoude traditionele delving van consumptiezout, onze belangrijkste smaakmaker.

De zoutproducten uit Bad Reichenhall vind je in vrijwel elk Duits keukenkastje. Niet iedereen, die het merk met de witblauwe ruit en de rode band vanaf de kindertijd kent, weet dat het fijne bergzout tegenwoordig net als enkele eeuwen geleden uit de natuurlijke zoutwaterbron van het bekken bij Bad Reichenhall komt. Een reis naar het Berchtesgadener Land biedt de gelegenheid kennis te maken met de herkomst van het smaakmiddel in de Alte Saline in Bad Reichenhall en in de nabij gelegen zoutmijn Berchtesgaden, waar al 500 jaar tot op de dag van vandaag zout wordt gewonnen.

Foto: Georg Grainer Fotografie, Südsalz GmbH, Bad Reichenhall Touristik

Eén van de belangrijkste industriële monumenten

Zout gold lange tijd als een schaars product en was een symbool voor macht en rijkdom. Tegenwoordig getuigt de Alte Saline met haar prachtige hoofdbrongebouw hier nog steeds van. Het bouwwerk is één van de belangrijkste industriële monumenten van Beieren. Voortdurend draaien binnenin twee 13 meter hoge, tonnen zware waterraderen. Een omwenteling van het rad duurt drieënhalve minuut en aan het eind van elke ronde klinkt een klokslag.

Foto: Georg Grainer Fotografie, Südsalz GmbH, Bad Reichenhall Touristik

Bronwachter sinds 1984

Ook het breed vertakte ondergrondse gangensysteem en de mystieke zoutgrot kunnen worden bezocht. De onderaardse zoutwaterbronnen borrelen nog steeds uit de grond, ook al is de productie van het merkzout van Bad Reichenhall allang naar de moderne Saline Bad Reichenhall verhuisd. Eén van de mijnleiders is Alfons Brümmer. Hij is sinds 1984 bronwachter. Eigenlijk bestaat dit beroep niet meer; maar hier, in de Alte Saline, is er nog werk voor hem.

“Ik ben de laatste in dit beroep”, legt Brümmer uit. Elke morgen gaat Brümmer kijken of alles in orde is. Hij inspecteert de gangen en machines en maakt alles klaar voor de komst van de toeristen, die dagelijks vanaf 10 uur de Alte Saline bezoeken. De gasten kunnen hier veel leren: “De meeste bezoekers denken, dat het zout in de mijngangen voor het opscheppen ligt. Het meest verbazen de mensen zich over het feit, dat hier nog een puur natuurlijke zoutwaterbron is”, vertelt Brümmer.

Foto: Georg Grainer Fotografie, Südsalz GmbH, Bad Reichenhall Touristik

Rondleidingen zijn heel populair

Per jaar laten meer dan een dozijn gidsen het complex aan ongeveer 40.000 bezoekers zien. Tijdens het hoofdseizoen vanaf pinksteren tot eind september leiden ze per dag vijf- tot zeshonderd personen door de mijn, aldus Brümmer. Langskomen kan iedereen, op elke tijdstip, alleen groepen moeten zich van tevoren aanmelden. De één uur durende rondleidingen door de Alte Saline eindigen in het zoutmuseum, waar de bezoekers interessante informatie vinden over de zoutwinning en de geschiedenis van het bekendste Duitse zoutmerk.

Zoutwinning van 1517 tot heden

Vanaf de Alte Saline is het ongeveer 20 kilometer tot Berchtesgaden, waar zich de oudste nog in gebruik zijnde zoutmijn van Duitsland bevindt. Het heden en verleden van de zoutwinning komen hier samen. Bezoekers kunnen zich op een avontuurlijke ‘Zouttijdreis’ begeven, in de donkere diepten van de Alpen. Over het mijnspoor reis je de berg in, waar de temperatuur het hele jaar rond 12 °C is. Als je onder de grond bent aangekomen, gaat de met kleurige lichteffecten beschenen ‘zoutkathedraal‘ open. Daarvandaan wordt de tocht in de zoutmijnen over een 34 meter lange houten glijbaan voortgezet; in de schatkamer en het zoutlaboratorium wordt het verhaal over het ontstaan en de betekenis van het ‘witte goud’ verteld.

Foto: Georg Grainer Fotografie, Südsalz GmbH, Bad Reichenhall Touristik

Een onderaards meer

Dan komt nog een fantastische finale van de van de ongeveer één uur durende tour: De deelnemers varen met een vlot over een onderaards meer, het Spiegelmeer. Het zoutgehalte van het water is bijna net zo hoog als die van de Dode Zee. Stemmige klank- en lichtspelen creëren een magische sfeer, die nog lang in je geheugen blijft hangen.